In the world of „Biggies” by Maria Julia Zaleska. Philological analysis and collection of tales from the end of nineteenth century

This paper consists of a philological analysis of thirty-three chosen tales by 19th century writer, prosaist and publicist – Maria Julia Zaleska. The goal was to present her short stories in comparison with children’s literature of Positivism and publish a collection of her short prosaic forms. Starting with an outline of beginnings of literature for young readers focus is on literature of Positivism. The most important here is didactical aspect as well as role of magazines and publishers in development of children’s books and literature.Secondly, based on materials found I attempt to create a biographical sketch of Maria Julia Zaleska. In the same place is short description of her work. Next chapters are devoted to author’s thirty-three tales that are in some ways different from present pieces for the youngest. First analytical layer is genre: time and space, narration and plot, literary figure. Subsequent chapter deals with fable’s themes which are divided to most representative blocks, such as: didacticism of piece, conventionality, ways of dealing with death and ugliness, humor manifestations, fantasy, wisdom transferred and proclaimed beliefs.The last part of this paper pays much attention to parlance and text styles of chosen pieces. It takes into account specification of young audience. In this part the broadest description refers to diminutives and phraseological compounds which fables are filled with. Other issues taken up are onomatopoeias and onomastics. Second part of this chapter refers to style of author’s fairy tales in which she merged artistic and colloquial style. Part devoted to parlance of tales is followed by summary and conclusions. Next to them is editor’s note with complete list of thirty-three pieces that new selection titled „Biggies” composed of. Book includes all necessary information about edition, such as: collate and parlance description, characteristics of edition and recipient, transcription rules. Last part contains illustrated edition of thirty-three pieces of Maria Julia Zaleska named „Drobiazgi”.

Praca stanowi analizę filologiczną trzydziestu trzech wybranych bajek Marii Julii Zaleskiej, pisarki z końca XIX wieku. Jej celem jest ukazanie powiastek autorki na tle literatury dla dzieci epoki pozytywizmu i wydanie nowego wyboru jej małych form prozatorskichWychodząc od nakreślenia początków twórczości dla małych czytelników, najwięcej uwagi poświęca się literaturze pozytywizmu. Tu najbardziej istotny jest jej aspekt dydaktyczny, a także rola czasopism i wydawców w rozwoju literatury i książki dziecięcej. Następnie, na podstawie odnalezionych materiałów, podejmuje się próbę stworzenia szkicu biograficznego Marii Julii Zaleskiej. W tym miejscu znajduje się także krótki opis jej twórczości. Kolejne rozdziały są poświęcone trzydziestu trzem bajkom pisarki, różniących się w pewnym stopniu od współczesnych utworów dla najmłodszych. Jako pierwszy analizowany jest ich gatunek: przestrzeń i czas, narracja i fabuła, oraz postać literacka. Następny rozdział traktuje o tematyce bajek, którą dzieli się na najbardziej reprezentatywne bloki: dydaktyczność utworów, ich stereotypowość, podejście do śmierci i brzydoty, humor i jego przejawy, fantastyczność, oraz przekazywana przez nie wiedza i głoszony w nich światopogląd. W ostatniej części pracy poświęca się wiele uwagi językowi i stylistyce tekstów, które znalazły się w wyborze. Bierze się pod uwagę ich szczególne ukształtowanie ze względu na młodego odbiorcę. W tej części najobszerniejszy opis dotyczy zdrobnień, którymi nasycone są utwory, a także roli związków frazeologicznych w twórczości dla najmłodszych. Z innych zagadnień językowych opracowuje się onomatopeje i onomastykę. Kolejna część tego rozdziału dotyczy stylistyki bajek, w których pisarka połączyła styl artystyczny z potocznym. Po części poświęconej językowi powiastek, następują podsumowanie i wnioski. Za nimi znajduje się nota edytorska, z pełną listą trzydziestu trzech utworów składających się na nowy wybór bajek pod tytułem Drobiazgi. W niej uwzględnia się wszystkie niezbędne informacje dotyczące wydania, a są to: wybór podstawy, kolacjonowanie i opis języka przekazów, charakterystyka wydania i odbiorcy, zasady transkrypcji. Następna w kolejności jest część zawierająca ilustrowane wydanie trzydziestu trzech utworów Marii Julii Zaleskiej pod tytułem „Drobiazgi”.