The institution of the President of Poland in the light of the Constitution of 23 April 1935

In this work were presented the steps of the legislative road leading to the adoption of the April Constitution since the regulations adopted shortly after Poland regained independence in 1918. There is description of enacting the ‘Small Constitution’ in 1919, introducing of office of Chief of State, replacing the position of Interim Chief of State, established in 1918. Next is presented the process of adoption of the Law of 17 March 1921 - Polish Constitution. Its provisions, modeled on the regulations of the French Third Republic constitution was introduced in Poland, with the office of president. According to the parliamentary system of government introduced, the constitution limited the powers of the executive branch, including mainly the president. Next is presented the way of adopting the April Constitution of 1935 in violation of the law, at the end of its provisions, ultimately equipping head of state in authoritarian rule. Subsequent chapters of this work has been devoted to the institution of president in respect of the provisions of the Constitutional Act of 23 April 1935.

W pracy tej przedstawione zostały kolejne etapy drogi ustawodawczej prowadzącej do uchwalenia konstytucji kwietniowej począwszy od regulacji przyjętych tuż po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 roku. Opisane zostało uchwalenie w 1919 roku tzw. Małej Konstytucji, powołującej objęty przez Józefa Piłsudskiego urząd Naczelnika Państwa, zastępując stanowisko Tymczasowego Naczelnika Państwa, utworzone jeszcze w 1918 roku Dekretem o najwyższej władzy reprezentacyjnej Republiki Polski. Dalej przedstawiony został proces uchwalania Ustawy z dnia 17 marca 1921 roku – Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Jej postanowieniami, wzorowanymi na regulacjach konstytucji III Republiki Francuskiej wprowadzono w Polsce urząd prezydenta. Zgodnie z wprowadzonym systemem rządów parlamentarnych, wzmocniwszy legislatywę, konstytucja ograniczyła uprawnienia władzy wykonawczej, w tym głównie prezydenta. Dalej przedstawiona została droga od konstytucji marcowej do uchwalenia w 1935 roku konstytucji kwietniowej, w której zawarte zostało przyjęcie tzw. „noweli sierpniowej”. Był to akt konstytucyjny wprowadzony po przeprowadzonym przez Piłsudskiego zamachu stanu, uzupełniający konstytucje marcową o regulacje dotyczące m. in. wzmocnienia pozycji prezydenta. Ukazany został dalej tryb prac nad nową ustawą zasadniczą, sam proces jej uchwalenia z naruszeniem prawa, w końcu jej postanowienia, zmieniające ostatecznie ustrój państwa i wyposażające głowę państwa we władzę autorytarną. Kolejne rozdziały tej pracy poświęcone zostały samej instytucji prezydenta w odniesieniu do przepisów Ustawy Konstytucyjnej z 23 kwietnia 1935 roku. Przedstawione zostały zasady dotyczące aktu wyboru głowy państwa, zróżnicowane w stosunku do dotychczas obowiązujących. Dokładnie ukazana została pozycja ustrojowa prezydenta wobec naczelnych organów państwowych, a także szereg kompetencji głowy państwa wobec wymienionych wyżej organów. Ostatni z rozdziałów poświęcony został istotnemu zagadnieniu odpowiedzialności prezydenta, prezentując kontrowersyjną formułę zawartą w konstytucji kwietniowej, praktycznie całkowicie ograniczającą odpowiedzialność głowy państwa.