Dialog z tekstami kultury w kształceniu gimnazjalnym.

This master’s thesis consists of three parts. The first one is theoretical. It opens with a chapter on context and the meanings of the traditional and modern Polish literature. In this chapter you will find reflections on the dialogue of cultures in the tradition of education. In this part of the discussion the advisability of contextual teaching in a reform school and the presence of literature dialogue with other culture texts in the old and the new core curriculum have become the main topic. The attention was paid to the insignificant role of the Polish teacher to the organization of the dialogue with the culture during the Polish lessons. The first chapter is finished with the dissertations on the presence of the culture texts during the high junior school exam. The second chapter of this thesis concerns the possibility of dialogue with the culture in the polish language teacher’s work. In this chapter the reader will find some reflects on the contexts of literary works and proposals for their introduction to the Polish lessons. The special attention is given only to the selected culture texts, such as visual arts, film, theater, music. The second part of the thesis is devoted to the implementation of contextual learning in selected high junior school textbooks. This part started with short chapters dedicated to the school textbook and its function, comparison of the contemporary high junior school textbooks with their prewar predecessors, and the analysis of the presentation of paintings, graphics, illustrations in books at school. The second part analyzed, in particular, two cycles of textbooks: “Świat w słowach i obrazach”of WSIP and “Między nami” of GWO. The third and last part of the thesis is a project of their own. It consists of suggestions for the classroom to use different contexts of literary work.

Praca magisterska składa się z trzech części. Pierwsza z nich ma charakter teoretyczny. Rozpoczyna ją rozdział poświęcony kontekstowi i jego znaczeniom w polonistyce tradycyjnej i nowoczesnej. Znajdą się tutaj refleksje na temat dialogu kultur w tradycji edukacyjnej. W tej części przedmiotem rozważań stała się celowość nauczania kontekstualnego w zreformowanej szkole a także obecność dialogu literatury z innymi tekstami kultury w starej i nowej podstawie programowej. Uwagę poświęcono również niebagatelnej roli nauczyciela polonisty wobec organizacji dialogu z kulturą na lekcjach języka polskiego. Rozdział pierwszy kończą rozważania mówiące o obecności tekstów kultury na egzaminie gimnazjalnym. Drugi rozdział pracy dotyczy możliwości funkcjonowania dialogu z kulturą w edukacji polonistycznej. Czytelnik odnajdzie tutaj refleksje na temat kontekstów dzieła literackiego i propozycje sposobów ich wprowadzania na lekcje języka polskiego. Szczególną uwagę poświęcono tylko wybranym tekstom kultury, takim jak sztuki plastyczne, film, teatr, muzyka. Część drugą pracy stanowią rozważania dotyczące realizacji kształcenia kontekstualnego w wybranych podręcznikach gimnazjalnych. Rozpoczęto ją krótkimi rozdziałami poświęconymi podręcznikowi szkolnemu i jego funkcjom, porównaniu współczesnych podręczników gimnazjalnych z ich przedwojennymi poprzednikami oraz omówieniu sposobów prezentacji malarstwa, grafiki, ilustracji w książkach szkolnych. W części drugiej analizie poddano w szczególności dwa cykle podręczników: Świat w słowach i obrazach Wydawnictw Szkolnych i Pedagogicznych oraz Między nami Gdańskiego Wydawnictwa Oświatowego. Trzecia, ostatnia część to projekt własny. Składają się na niego propozycje wykorzystania na lekcjach różnych kontekstów dzieła literackiego.