Aby zapobiec mezaliansowi... Wokół Dziewczyny Mieczysława Dzikowskiego

My thesis relates to the novel "Dziewczyna" written by Mieczysław Dzikowski, published in Warsaw in 1871. It consists of a philological treatise and a new edition of the novel. In the historico-literary part I describe the author’s profile and I take issues related to the novel’s affinity to the literary genre, as well as manners and social issues. The specific creation of the narrator, characters and the way of building the plot suggest that "Dziewczyna" is a tendentious novel.The main theme of the novel is the love affair between a wealthy aristocrat Zenon and a poor seamstress Zofia and the actions undertaken by Zenon’s father – Mr Drobiński and Zenon’s ex- fiancé Natalia who try to separate the young to prevent misalliance. As a tendentious novel "Dziewczyna" was the kind of literary work which was not only meant for entertainment. Above all, it was written to be socially useful, carry a certain massage and raise the awareness of social problems of the modern world. Through the presented story the author brings up issues such as class divisions in society, the need for emancipation of women and the plight of the Jews. In the linguistic part I discuss the characteristics of the language of communication. The new edition of the novel is preceded by an editorial note and a commentary.

Moja praca dotyczy powieści Mieczysława Dzikowskiego pt. "Dziewczyna", wydanej w Warszawie w roku 1871. Na pracę składa się rozprawa filologiczna oraz nowa edycja utworu. W części historycznoliterackiej opisuję sylwetkę autora, poruszam zagadnienia dotyczące genologii przynależności gatunkowej utworu oraz kwestie, związane z poruszaną w powieści problematyką społeczno-obyczajową. "Dziewczyna" jest powieścią tendencyjną, na co wskazuje specyficzna kreacja narratora, bohaterów oraz sposób budowania fabuły. Głównym wątkiem utworu jest romans bogatego arystokraty Zenona z biedną szwaczką Zofią oraz działania ojca Zenona – pana Drobińskiego i jego byłej narzeczonej Natalii, którzy starają się doprowadzić do rozstania młodych, by zapobiec popełnieniu przez Zenona mezaliansu. Jako powieść tendencyjna "Dziewczyna" była utworem, który miał nie tylko służyć rozrywce, ale przede wszystkim być społecznie użytecznym, nieść ze sobą określone przesłanie, uwrażliwić na problemy społeczne współczesnego świata. Poprzez zaprezentowaną historię autor porusza takie sprawy, jak podziały klasowe w społeczeństwie, potrzeba emancypacji kobiet, trudna sytuacja Żydów. W części lingwistycznej rozprawy omawiam cechy charakterystyczne języka przekazu. Nowa edycja powieści poprzedzona jest notą edytorską i opatrzona komentarzem.