Kara śmierci w Polsce w XX i XXI wieku - teoria i praktyka

The thesis analyses both the legal aspect of the death penalty and the practice of the application of the law in courts. The study of the capital punishment is preluded with the afterthought about the purposes, functions and causes of the punishment. The brief history of the death penalty in the law system was presented. Moreover, the Catholic Church view about the capital punishment was described. The thesis presents also the comprehensive walkthrough of the polish legal acts, that were in force during XX century and stipulated the capital punishment. The Polish way to the abolitionism and the impact of the European jurisdiction on the Polish law were presented. Moreover, the thesis describes the current status of the capital punishment in the world’s legal systems.The thesis includes data describing the number of capital punishment adjudicated in Poland. The rules regulating the proceeding of execution were presented.Finally, the thesis describes the basic dilemmas in reference to the death penalty: the risk of the wrongful convictions, the deterrent effect of capital punishment and also the death penalty in context of human rights.The thesis answers the following questions: does the death penalty meet the requirements of the modern understanding of the punishment. Was the applying of the capital punishment in Poland during XX century sufficient to the level of criminality, or were other factors playing role in its applying? Finally, is there in the modern world, proud of its high developed civilization, still a place for capital punishment.

Praca ukazuje zarówno formalno – prawną pozycję kary śmierci w Polsce w XX wieku, jak i praktykę jej sądowego stosowania. Rozważania o karze głównej poprzedzone zostały refleksją na temat celów, funkcji i podstaw karania. Przedstawiono krótko rozwój kary w systemie prawa, a także główne kierunki penologii. Zaprezentowano pogląd Kościoła Katolickiego w przedmiocie kary śmierci. W pracy znalazł się wyczerpujący przegląd aktów prawnych obowiązujących w XX wieku w Polsce, które przewidywały orzekanie kary głównej. Ukazano polską drogę do abolicjonizmu i wpływ ustawodawstwa europejskiego na kształt naszego rodzimego prawa. Przestawiono aktualny status kary śmierci w świecie. Praca zawiera dane na temat liczby orzekanych w Polsce wyroków śmierci. Opisano w niej także zasady regulujące przebieg egzekucji. Zwieńczeniem pracy jest zaprezentowanie podstawowych dylematów związanych z karą śmierci: ryzyka pomyłki sądowej, wywoływanego przez nią efektu odstraszania potencjalnych sprawców przestępstw, czy pogodzenia kary śmierci z prawami człowieka.Praca miała udzielić odpowiedzi na następujące pytania: czy kara śmierci spełnia wymogi stawiane współcześnie karze, czy jej stosowanie w Polsce w XX wieku było w sposób bezpośredni skorelowane ze stanem przestępczości, czy też na częstotliwość jej orzekania miały wpływ inne czynniki, a także czy we współczesnym świecie, szczycącym się cywilizacyjnym postępem, jest jeszcze miejsce na orzekanie i wykonywanie wyroków śmierci.