JUDICIAL INDEPENDENCE AS A CONSTITUTIONAL PRINCIPLE OF JUSTICE SYSTEM

Niniejsza praca stanowi charakterystykę instytucji niezawisłości sędziowskiej, która w dzisiejszych czasach postrzegana jest jako fundamentalna zasada wymiaru sprawiedliwości i powszechnie deklarowana, zarówno w aktach międzynarodowych, jak i w konstytucjach państwowych. Bez istnienia omawianej zasady nie można mówić o niezależnej i bezstronnej władzy sądowniczej, a tym samym o istnieniu gwarancji szanowania praw i wolności jednostki. Dlatego też moją intencją było przedstawienie wszechstronnej i kompleksowej prezentacji dotyczącej omawianego zagadnienia.Rozdział pierwszy poświęcony jest ogólnej charakterystyce omawianej instytucji. Poruszane są w nim kwestie uwarunkowań zasady niezawisłości sędziowskiej, etyki zawodowej sędziego oraz wpływu osobowości przedstawicieli Temidy na kształtowanie wspomnianej zasady.Rozdział drugi poświęcony jest gwarancjom niezawisłości sędziowskiej, których istnienie i prawidłowe ujęcie jest konieczną przesłanką faktycznego funkcjonowania tejże zasady. W rozdziale tym omówiona jest między innymi instytucja nieusuwalności, apolityczności, immunitetów oraz nietykalności sędziów.Kolejny rozdział jest charakterystyką organu państwowego, będącego reprezentantem władzy sądowniczej – Krajowej Rady Sądownictwa. Istnienie rady sądownictwa było – do roku 1989 – obce polskiej tradycji ustrojowej. W związku z tym chciałam przedstawić drogę ewolucji Rady do chwili obecnej oraz zaprezentować idee organu, którego przywilejem jest stanie na straży niezależności sądownictwa i niezawisłości sędziów.Ostatni, czwarty rozdział stanowi próbę przedstawienia zagrożeń, jakie w dzisiejszych czasach dotykają zasadę niezawisłości sędziowskiej. Polska poczyniła ogromne postępy w tworzeniu prawdziwie niezależnego sądownictwa, niemniej jednak sytuacja w wielu dziedzinach nadal daje powód do zaniepokojenia. Główne kwestie, które były poruszane to problem zbyt niskich wynagrodzeń sędziów oraz ciągłe jeszcze występujące zaangażowanie władzy wykonawczej w zarządzanie sądownictwem i w proces kształtowania budżetu.

This paper focuses on a characterization of the institution of independence of the judiciary, which today is seen as a fundamental principle of justice and universally declared, both in international instruments, as well as in states’ constitutions. Existence of this principle let us speak of an independent and impartial judiciary, and thus guarantees full respect of the rights and freedoms of the individuals. Hence, my intention was to present a comprehensive and elaborate presentation of this issue. The first chapter describes general characteristics of the main institution. Issues that are mentioned and discussed are as following: the principle of judicial independence, professional ethics of judges and the impact of representatives of Themis scheme on the formation of the principle. The second chapter focuses on the guarantees of judicial independence, which existence and correct approach is a necessary and vital condition for the principle to function properly. Institutions of irremovability, apolitical character, immunities and inviolability of judges are discussed as well among other things.The next chapter is a characterization of a state body, which is a representative of the judiciary - the National Council of the Judiciary. Judicial Council has not existed in the Polish judicial and political system until year 1989. Therefore, my aim was to present the whole process of evolution of the Judicial Council since the beginning till now and show the idea of the Council which privilege is to guard and protect the independence of the judiciary system and judges. The last chapter is an attempt to present threats that nowadays affect the principle of judicial independence. Poland has made great strides in creating a truly independent judiciary, but the situation in many areas, still gives causes for concern. The main issues that were raised are the issue of too low salaries of judges and the commitment of the executive branch in the judiciary management and in the process of budget development.