Osadnicy skandynawscy przywieźli ze sobą rozwiązania ustrojowe znane sobie ze społeczności, które do tej pory tworzyli. Swoista — wynikająca z położenia geograficznego — izolacja wyspy, która, choć utrzymywała kontakty ze światem zewnętrznym, co więcej, podejmowała nawet próby zbadania ziem leżących dalej, na zachód, to jednak sprzyjała swoistej konserwacji systemu władzy. Władza ta była oparta na thingach, zgromadzeniach wolnych ludzi, uchwalających prawo dla siebie samych. W takich specyficznych warunkach silny organ władzy centralnej, dzierżący pełnię władzy wykonawczej, nigdy nie powstał. Skutkiem tego po władzę sięgnął podmiot zewnętrzny. Najpierw był nim król norweski, a po podboju Norwegii — monarchia duńska. Islandczycy, ceniąc sobie niezależność, nie ustawali w dążeniach do odzyskania prawa do samostanowienia. Dzięki temu udało się im uzyskać najpierw autonomię, później niepodległość, choć niezupełną, gdyż ograniczoną unią personalną z Danią, a następnie całkowitą suwerenność państwa. Rozważania na temat współczesnego systemu politycznego Islandii wymagają szczegółowego przedstawienia i zanalizowania naczelnych organów władzy publicznej oraz zachodzących miedzy nimi relacji. Islandzka konstytucja nadaje ustrojowi tylko pewne ramy, które, są wypełniane praktyką i skandynawskim pragmatyzmem, w związku z czym nie zawsze w pełni ukazuje funkcjonowanie tego systemu. Dlatego ta część pracy została uzupełniona także o fragmenty ukazujące faktyczne funkcjonowanie systemu. Na uwagę zasługuje zwłaszcza proces tworzenia nowej konstytucji, jako proces wychodzący poza ramy ustalone w aktualnej ustawie zasadniczej. Jej treści, zawartej w poddawanym właśnie procedurze legislacyjnej projekcie, został poświęcony odrębny podrozdział pracy. Podrozdział ten umieszczono na końcu rozdziału drugiego, dzięki czemu możliwa staje się ocena projektu nowej konstytucji w porównaniu do zarówno obowiązującej ustawy zasadniczej, jak i praktyki jej stosowania. W związku z faktem, że projekt nowej ustawy zasadniczej przyjął ostateczny kształt dopiero w czerwcu bieżącego roku, fragment niniejszego opracowania, dotyczący tego projektu, został oparty o materiał źródłowy, którym był angielskojęzyczny przekład projektu, udostępniony na oficjalnej stronie internetowej organu zajmującego się przygotowaniem koncepcji konstytucji. W dobie globalizacji ważne są interakcje pomiędzy państwami, składające się na stosunki międzynarodowe. W przypadku Islandii istotne jest jej uczestnictwo w wybranych organizacjach międzynarodowych po II Wojnie Światowej. Bardziej szczegółowo omówiona została sytuacja, w jakiej mocarstwa światowe postawiły kraj wysyłając doń wojska okupacyjne, tym samym wplątując ten peryferyjny kraj Europejski w rozgrywki między największymi graczami. Ten rozdział pracy odbiega nieco od poprzednich, gdyż w całości poświęcony jest temu, co można uznać za politykę zagraniczną państwa. W małym stopniu koncentruje się natomiast na sytuacji wewnętrznej. Jednak bezpieczeństwo małej i strategicznie ulokowanej wyspy, w której na dodatek, na gruncie wewnętrznym, przeważają silne skłonności do pacyfizmu, jest istotnym zagadnieniem. Bo to dzięki bezpieczeństwu i ochronie granic, które zapewniane są przez podmioty zewnętrzne, Islandia może pozwolić sobie na luksus nie posiadania własnych sił zbrojnych i skupienie na sprawach wewnętrznych. W podsumowaniu miejsce znalazły autorskie rozważania na temat islandzkiego modelu ustrojowego, zarówno tego, którego ramy wyznacza konstytucja z 1944 r., tego, który przez ostatnich kilkadziesiąt lat faktycznie funkcjonował, jak i formy, do której obecnie zmierza.
Scandinavian settlers brought with them to Iceland a unique political system. Resulting from the geographic location - isolation of Iceland, fostered a local kind of governance. The authority was based on things, assemblies of free men, who established laws and rights for themselves. In these specific conditions, strong central authority had never occurred. As the result, an external authority took power over Iceland. First there was the Norwegian king, and after the conquest of Norway - Danish monarchy as well. Icelanders, cherishing their independence, never gave up their mind to regain the right to self-determination. In this way they managed to get the first autonomy and later independence, though incomplete, because the limited personal union with Denmark, and then the total sovereignty over their State. Reflections on the contemporary political system of Iceland require a detailed presentation and analysis of major public authorities and the ongoing interaction between them. The Icelandic constitution gives only the framework. It has been completed by the Scandinavian practice of pragmatism. Therefore not always fully demonstrates the functioning of the system. It is worth mentioning in particular the creation of a new constitution, as the process which goes far beyond the framework established in the current one. Comparison to both the existing and probably future constitution and in practice its application is one of goals of the paper too. Due to the fact that the new constitution took final shape only in June this year, part of this study, dedicated to this project, is based on source material, which was the English-language translation of the draft, made available on the official website of the constituent body. In the era of globalization interactions between the nations are crucial factor. In case of Iceland it is important to analyze her participation in selected international organizations after World War II. As well as important is the place of Iceland in World powers have create during UK-US occupation. So that way that peripheral European country has been first time placed in the game between the major international actors. This section differs somewhat from work earlier, because it is devoted entirely to what can be considered foreign policy of the state. It is important to mention that pacifistic Icelandic nation has no armed forces for self-defense. That’s why is completely dependent of external help. Namely NATO provides forces appropriate for the external safety of the country. Important question is analysis of the evolution of unique Icelandic political system from that of the framework of the 1944 constitution, to that model which is currently under advanced construction.
