Uwikłani w słowa - dylematy językowej podmiotowości bohaterów w utworach J.-P. Sartrea

Pracę poświęcam zagadnieniu podmiotowości bohaterów w utworach Jean-Paula Sartre’a, w kontekście jej ugruntowania w języku. Analizie poddaję dwie powieści, wyzna¬czające ramę chronologiczną w jego twórczości fikcyjnej: debiutanckie Mdłości (1938) oraz ostatnią jego powieść, o charakterze autobiograficznym – Słowa (1964). Zdecydowałam się na analizę tych właśnie tekstów, by na ich przykładzie poruszyć zagadnienia, które Sartre’a interesowały przez cały okres jego aktywności literackiej. Celem było zaobserwować, jak tematyka podmiotowości, egzystencji człowieka w świecie w epoce modernizmu, ewoluowała w dziełach Sartre’a, jaki związek mają Słowa z wczesną próbą literacką, w której Sartre dopiero rozwijał swoje przekonania filozoficzne, ubierając je w formę powieściową. Ze względu na to, że obydwie powieści są mocno zakorzenione w charakteryzujących epokę modernizmu prądach myślowych, w pierwszym rozdziale pracy nakreślam kontekst, w którym będę następnie analizowała powieści. „Modernizm” traktuję raczej w szerokim ujęciu, jako formację literacką, światopoglądową czy artystyczną, która przypadała na czas od końca XIX wieku, do lat sześćdziesiątych wieku XX. Kolejne dwie części poświęcam analizie tekstów, ukazując paradoksalną, niejednoznaczną rolę języka dla podmiotowości bohaterów.

The subject of my work is the notion of subjectivity in Jean-Paul Sartre’s works, in context of its linguistic ground. I will examine two novels which delimit a chronological phrame for his fiction: ‘Nausea’ (1938) – his first performance and ‘The Words’ (1964), the last, autobiographical novel. I have chosen these two works to raise issues that have been intriguing Sartre through all the period of his literary creativity. The aim is to observe an evaluation of the identity’s notion, notion of human existence in the world, in modernistic way in Sartre’s works. Moreover – to find connection between ‘The Words’ and his début, where Sartre was only starting to develop his philosophical beliefs and so why he has chosen the form of novel. Because both of them are deeply related with thought of the era of modernism, in the first chapter I will give a context that will be useful for my future recognitions. By ‘modernism’ I understand here a broad literal, artistic and philosophical formation that has started in the end of 19th century and was still alive till sixties in XXth century. In the next two chapters I will examine two works of Sartre, to show a paradoxical, ambiguous role of language for the character’s identity.