Loneliness in the contemporaneity era. Comparison of modern human image and its relationship with the environment in selected examples of Hungarian and Estonian prose.

This work is devoted to the issue of the human condition in the surrounding world - the modern world, which for many European countries like Hungary and Estonia, was marked by years of socialism and the slow returning towards democracy. The aim was to find and show, based on Hungarian and Estonian novel, how generation of young people, mostly 30 - years old, find themselves in modern reality, and does modern lifestyle leads to loneliness and the progressive human distancing from society and also to disappearance of close relationships with others. Search for an answer to this question was done based on modern literature in which this subject is reflected. By analyzing chosen literature, search for information what it the reason for loneliness of novel main characters, and whether these reasons are related to political and economic changes, which have taken place in these countries, leading to the change of mentality, progressive moral and political freedom, and consequently changes in the lifestyle. To present this issue two novels were selected: one from Estonian literature - "Autumn Ball" written by Mati Unt and one from Hungarian literature – "Tranquility" written by Attila Bartis, because these two countries, in addition to belonging to the same language group, exhibit historical similarities. Both Hungary and Estonia have been for a long time in the Soviet sphere of influence, and thus have gone from communism to democracy in a similar period. Hence, they are both heirs of the socialist system with all its faults, as well as countries in which the successful struggle for independence eventually led to the advent of the democratic times.

Praca jest poświęcona zagadnieniu kondycji człowieka w otaczającym go świecie – świecie współczesnym, a więc dla wielu obszarów Europy napiętnowanym latami socjalizmu i powolnemu wkraczaniu w okres demokracji. Celem pracy było odnalezienie i pokazanie na podstawie prozy węgierskiej i estońskiej jak pokolenie ludzi młodych – 30 - letnich odnajduję się we współczesnej codzienności, oraz czy współczesny styl życia prowadzi do osamotnienia jednostki oraz postępującemu zdystansowania wobec społeczeństwa a także wycofywaniu się z bliskich relacji z innymi. Odpowiedzi na to pytanie poszukiwano w oparciu o literaturę współczesną w której tematyka ta znajduje swe odbicie. Analizując wybraną literaturę poszukiwano odpowiedzi z czego wynika osamotnienie współczesnych bohaterów i czy jest one związane w pewien sposób z polityczno-gospodarczymi przemianami jakie zaszły w danym kraju, a co za tym idzie zmianą mentalności, postępującą wolnością obyczajową i polityczną, a w konsekwencji zmianą stylu życia. Do przedstawienia tego zagadnienia wybrano dwie książki: jedną z literatury estońskiej „Jesienny bal” Matiego Unta, a drugą z literatury węgierskiej – „Spokój” Attilii Bartisa, gdyż oba te kraje oprócz przynależności do tej samej grupy językowej wykazują podobieństwa historyczne. Zarówno Węgry jak i Estonia znajdowały się przez długi czas w kręgu wpływów radzieckich, a co za tym idzie przeszły drogę od komunizmu do demokracji w podobnym okresie. Są więc zarówno spadkobiercami systemu socjalistycznego ze wszystkimi jego wadami, jak i krajami w których skuteczna walka o niepodległość doprowadziła ostatecznie do nadejścia czasów demokratycznych.