Metaforyzacja w szamanizmie i w mistyce na przykładzie funkcjonowania metafory małżeństwa w społeczności Sorów i w tekstach mistycznych Moulany Dżalaloddina Rumiego.

Niniejsza praca ma na celu analizę metaforyzacji doświadczenia religijnego funkcjonującej w dwóch kompleksach religijnych, które łączy posługiwanie się odmiennymi stanami świadomości w celu nawiązania kontaktu z rzeczywistością sakralną. Fenomeny te są porównywane pod względem konstrukcji metafor w oparciu o tezy językoznawstwa kognitywnego, w szczególności zaś o teorię amalgamatów Fauconniera i Turnera oraz wcześniejsze prace Lakoffa i Johnsona. W niniejszej pracy postawiona zostaje teza, iż odmienne stany świadomości interpretowane religijnie mają charakter ogólnoludzki, co wynika z budowy mózgu. Ponieważ podobnie uniwersalna jest skłonność do konstruowania metafor, wyodrębniając wspólną domenę źródłową – w tym przypadku będzie to małżeństwo – można dokonać analizy porównawczej zjawisk tak odrębnych jak szamanizm indyjski i sufizm.Przykłady zostały dobrane w taki sposób, by stanowiły elementy kultur odrębnych, nie mających ze sobą historycznej ani geograficznej styczności. Jest to powodowane założeniem teoretycznym, w myśl którego możliwe jest porównywanie zjawisk, które nigdy wzajemnie na siebie nie wpływały, jeśli tylko znajdzie się odpowiednia podstawa, wspólna kategoria, mogąca stanowić punkt wyjścia tego typu badań komparatystycznych.

The aim of this article is to analyze the process of construction of the metaphor of religious experience in two religious complexes, in both of which the altered states of consciousness are used to enter into contact with sacral reality. These phenomenons are compared basing on the cognitive linguistics thesis, in particular Fauconnier's and Turner's conceptual blending theory and previous research by Lakoff and Johnson. The main thesis of this paper is that altered states of consciousness, which are interpreted religiously are universal, because they are based on human brain's structure The tendency to construct metaphors is universal as well, therefore one can choose a common source domain - in this case marriage - and compare two phenomenons which come from different cultures.