Changing borders between municipalities: the assessment of the governments policy in regard to changes in territorial division remains outside the scope of assessment made by the Constitutional Tribunal

In the commented decision, the Constitutional Tribunal referred to the request of the municipal council of Stare Miasto to examine the constitutionality of § 2 of the Regulation of the Council of Ministers of July 24, 2017 on establishing the boundaries of certain municipalities and cities, granting city status to certain cities the status of the city, and changing the name municipality and the seat of the authorities of some municipaities (Journal of Laws, item 1427, with later amendments), in the scope of changing the border between the municipality of Stare Miasto and the city of Konin with poviat rights – involving the inclusion of the part of the municipality of Stare Miasto to the city of Konin. The Constitutional Tribunal discontinued the proceedings in this case and stated that it was not appointed to assess the substantive accuracy and purposefulness of the solutions adopted or to assess the legitimacy of the government's policy regaring changes in the territorial division, as well as to settle specific disputes regarding the desirability of changes, supporting this with the argument that something else is the control of the purposefulness of the intention, and another thing is the control of its compliance with the constitution. However, in the light of the jurisprudence of the Constitutional Tribunal and the doctrine there is no consensus as to the normative nature of the regulation regarding the change of territorial self-government, or full agreement whether it is a purely normative reguation or a hybrid regulation, i.e. is also individual. In some situations, the reguation on determining the boundaries of local government units may be characterized by specificity. In addition, there is a serious aiological dispute regarding the rights of loca government unitsin the context of their role as units of basic territorial division of the state, as wel as an ideological dispute over the place and nature of the local government community in a unitary state, noticeable in the background of the justification of the Constitutional Tribunal's judgement. Thus, the decision to discontinue the proceedings may deserve approval and encourage further deliberation and reflection so important that it can even be a reason to ask whether the decision is not evidence of insufficient protection of the subjective status of local communities against free interference by central authorities.

W komentowanym postanowieniu Trybunał Konstytucyjny odniósł się do wniosku Rady Gminy Stare Miasto o zbadanie konstytucyjności § 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 24 lipca 2017 r. w sprawie ustalenia granic niektórych gmin i miast, nadania niektórym miejscowościom statusu miasta, zmiany nazwy gminy oraz siedzib władz niektórych gmin (Dz. U. poz. 1427, ze zm.), w zakresie zmiany granicy pomiędzy gminą Stare Miasto i miastem na prawach powiatu Konin – polegającej na włączeniu do dotychczasowego obszaru Konina części obszaru gminy Stare Miasto. TK umorzył postępowanie w tej sprawie i stwierdził, że nie został powołany do oceny merytorycznej dokładności i celowości przyjętych rozwiązań ani do oceny zasadności polityki rządu w zakresie zmian podziału terytorialnego, a także do rozstrzygania konkretnych sporów dotyczących celowości zmian, popierając to argumentem, że czymś innym jest kontrola celowości zamierzenia, a czym innym kontrola jego zgodności z konstytucją. Jednak w świetle orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego i doktryny nie ma zgody co do normatywnego charakteru regulacji dotyczącej zmiany samorządu terytorialnego, ani pełnej zgodności co do tego, czy jest to regulacja czysto natura normatywna, czy też jest hybrydowa, tj. także indywidualna. W niektórych bowiem sytuacjach rozporządzenie w sprawie określania granic jednostek samorządu terytorialnego może charakteryzować się konkretnością (nosić znamiona konkretności). Ponadto w tle uzasadnienia decyzji Trybunału Konstytucyjnego można dostrzec poważny spór aksjologiczny dotyczący praw jednostek samorządu terytorialnego w kontekście ich roli jako jednostek podstawowego podziału terytorialnego państwa oraz sporu ideologicznego o miejsce i charakter (naturę)wspólnoty samorządowej w państwie unitarnym. Tak więc postanowienie o umorzeniu, w takiej samej mierze może zasługiwać na aprobatę, jak i skłaniać do dalszych deliberacji i przemyśleń na tyle istotnych, że może to nawet stanowić asumpt do postawienia pytania, czy aby postanowienie nie jest dowodem na niewystarczającą ochronę podmiotowego statusu społeczności lokalnych przed swobodną ingerencją władz centralnych.