Wyznaczniki stresu mieśniowo-szkieletowego w serii szkieletów męskich z mogiły zbiorowej w Złotnikach.

The aim of this study was to analysis bone material in terms of indicators of musculoskeletal stress markers (MSM). The study involved changes in the bone system of individuals which were formed as a result of expansion of muscle attachments.Skeletal remains were taken from collective burial discovered in 2011 year in Złotniki, Igołomia – Wawrzeńczyce community. Analyzed individuals are The First World War soldiers in Austro-Hungarian army service. Thesis presents an analysis of the material in terms of asymmetry between the left and right side of the body and differences between level of MSM development of each individuals. Also connection between age and level of MSM development was analyzed and comparative analysis of skeletal remains from Złotniki with prehistoric population from Koszyce was conducted. Moreover, an analysis of connection between indicators of musculoskeletal stress markers and the bone massiveness indices. Research have show slight domination of rights side muscle attachments and average diversity of musculoskeletal stress markers level. Lack of connection between age and level of MSM development was confirmed. While comperative analysis with prehistoric group from Koszyce indicated a decline of daily activities variety. Studies on connection between indicators of musculoskeletal stress markers and the bone massiveness indices gave so low rates, that correlation was excluded

Celem niniejszej pracy była analiza materiału kostnego pod względem wyznaczników stresu mięśniowo – szkieletowego (MSM). Badaniu poddano stopień wykształcenia i rozbudowy miejsc przyczepów mięśniowych. Analizowane szczątki pochodziły z mogiły zbiorowej odkrytej w 2011 roku w Złotnikach, gmina Igołomia-Wawrzeńczyce. Badani osobnicy są to żołnierze z I Wojny Światowej służący w wojsku austro-węgierskim. W pracy zamieszczono analizę materiału pod kątem asymetrii wykształcenia przyczepów mięśniowych między prawą i lewą stroną ciała, różnic wykształcenia MSM między poszczególnymi osobnikami oraz stopniem wykształcenia wyznaczników w zależności od wieku. Dokonano również analizy porównawczej z grupą z Koszyc pochodzącą z okresu późnego neolitu. Dodatkowo wykonano analizę mającą na celu określenie, czy istnieje związek pomiędzy wyznacznikami stresu mięśniowo-szkieletowego a wskaźnikami masywności kości. Badania wykazały, że w analizowanej grupie występuje nieznaczna dominacja wyznaczników prawej strony ciała oraz średnie zróżnicowanie wykształcenia przyczepów mięśniowych. Stwierdzono brak zależności stopnia wykształcenia MSM od wieku osobników. Natomiast analiza porównawcza z pradziejową grupą z Koszyc wskazała wyraźny spadek różnorodności form codziennej aktywności w czasach nowożytnych. Wyniki badania korelacji wyznaczników stresu mięśniowo-szkieletowego z wskaźnikami masywności kości były tak niskie, że stwierdzono brak korelacji między tymi cechami.