Wymogi dobrego prawa w świetle kategorii Victora Turnera

W pracy autor podejmuje temat wymogów jakie spełniać mają regulacje prawne, by można było je nazwać dobrym prawem w rozumieniu jakie prezentuje Krzysztof Pałecki. W tym celu autor czerpie z koncepcji brytyjskiego antropologa Victora Turnera. Badacz ten, korzystając z konstatacji Arnolda van Gennepa opisał i nazwał pewne prawidłowości jakie rządziły rytuałami przejścia w prymitywnej afrykańskiej społeczności ludu Ndembu. Sam Turner w dalszym toku swojej kariery naukowej próbował stosować wypracowane przez siebie kategorie do procesów zachodzących w wysokorozwiniętej cywilizacji zachodniej. Autor pracy podejmuje ten wątek i pokazuje jak opisany przez Turnera mechanizm konfrontacji struktury i communitas może zostać zastosowany do procesów prawotwórczych. Autor twierdzi, że dzięki inkorporowaniu w systemach prawnych logiki tej konfrontacji, prawo będzie lepiej odpowiadało na współczesne potrzeby czasów baumanowskiej "płynnej nowoczesności". Dowodząc swoich twierdzeń autor prezentuje w pierwszym rozdziale interesujący go wycinek dorobku naukowego Victora Turnera. Rozdział drugi zawiera przybliżenie terminu "dobrego prawa" w rozumieniu Krzysztofa Pałeckiego. Zgodnie z koncepcją tą o dobrym prawie można mówić gdy nastąpi internalizacja norm przez jego adresatów, co w dużej mierze zależy od tego czy będą one zgodne z ich wartościami-celami. W rozdziale tym znajduje się także opis zaobserwowanych przez autora paralel, gdzie turnerowska struktura oznacza zastany system prawny, a communitas wszelkie przejawy nieustrukturalizowanej indukcji niosącej zmiany czy też oddolne inicjatywy rozwijające system prawny w kierunku bardziej akceptowalnym dla jego adresatów. Paralele te stanowią oś dalszych rozważań. W rozdziale trzecim autor zawarł istniejące już według niego przejawy funkcjonowania konfrontacji struktura-communitas, a która to konfrontacja zachodzi pod postacią gwarantowanych konstytucyjnie praw do obywtaelskiej inicjatywy ustawodawczej czy przejawów demokracji bezpośredniej. Widoczna jest tutaj pewna służebna rola jaką odgrywać ma communitas w stosunku do struktury, wzbogacając ją i wprowadzając nowe elementy. Rozdział czwarty zawiera charakterystykę holenderskiego systemu prawnego gdzie według autora wdrożono w życie, pewne założenia konfrontacji struktury i communitas. Niderlandzka kultura prawna, która kształtowała się także przez wieki walki z żywiołem wody, naznaczona jest dużą dozą pragmatyzmu. Pewne rozwiązania prawne dotyczące niektórych sfer życia zezwalają na rozprzestrzenianie się niszczycielskich, ale i nie dających się w pełni uniknąć sił (tutaj uosabianych przez communitas) dla realizacji pewnego wyższego celu - lepszej ochrony struktury. Mechanizm ten wypracowany na przestrzeni dziejów podczas prób okiełznania wodnego żywiołu wywarł trwałe piętno na holenderskim sposobie radzenia sobie z problemami.Wnioski zawarte w pracy dowodzą, że mechanizm relacji struktury rozumianej jako system prawny oraz communitas jako elementu wnoszonych oddolnie zmian, stanowi dobrą odpowiedź na wyzwania stojące przed prawodawcami w czasach ponowoczesnych lub "płynnej nowoczesności".

In this master's thesis author writes about the requirements that are essential for law regulations, so that they can be named "good law" in a way that Krzysztof Pałecki comprehends them in his works. To achieve this goal, author reaches to the concepts of British anthropologist Victor Turner. Using the ideas of Arnold van Gennep, Turner named and described certain regularities ruling rites of passage in primitive African society of Ndembu tribe. Later, Turner himself tried to apply his ideas and categories to the processes taking place in highly developed western civilization. The author of the thesis picks up this particular elements of anthropologist's heritage. He describes how Turner's idea of constant confrontation between structure and communitas can be applied to law creating processes. Author states that if the logic of this confrontation is incorporated in law systems, new law will be able to better fit modern needs of times of Zygmunt Bauman's liquid modernity.Proving his statements, author in the first chapter of his work presents the fragment of Turner's scientific heritage that interests him most in relation to the topic of the thesis. The second chapter describes the term "good law" in Krzysztof Pałecki's way of understanding it. According to this idea a law can be described as "good law" if and only if the regulations' subjects can fully internalize the norms and when it is fully compatible with subjects' values-goals. In this chapter author also describes the observed parallels where Turner's structure means present state of law system and communitas means all unstructured change inducing factors or any kind of initiatives developing law system in direction easily acceptable for its subjects. These parallels remain unchangeable during further deliberations.In third chapter author describes areas of already functioning confrontation between structure and communitas. He states that it exists as certain rights guaranteed by constitution - in this particular case as citizen's initiative for new law regulations as well as institutions of direct democracy. In those areas it is very clear that communitas plays a serving role to the structure, enriching it and introducing new elements to it.Fourth chapter of the thesis describes the main ideas of Dutch legal system. According to the author this system incorporates some assumptions of structure vs. communitas confrontation. Dutch legal culture evolved during ages of constant fighting with water element and this fact had big influence on Dutch pragmatic approach. Some law regulations regarding certain spheres of life allow spreading some destructive, but unavoidable, forces (here represented by the idea of communitas) to reach some superior goal - better protection of the structure. This mechanism, worked out during ages of confrontation with water, has put a significant mark on Dutch way of dealing with problems.Concluding, the author states that the mechanism of the relation between structure (recognized as a law system) and communitas (treated as change inducing factor) is a good answer to challenges put in front of the law creating institutions, challenges carried by times of liquid modernity.