"Hic iacet sepultus ..." and then name of the deceased, his titles piastowanych offices and date of death. This was the typical, but unfortunately quite laconic formula inscriptions, which were placed on the Polish gothic tombs. This information she did not speak about the history of the deceased person, or the circumstances of her death and the formation of the tombstone. Therefore, this study is merely an attempt to answer questions about the oldest preserved tombstone knight in Poland, the culture of the engraved tombstone of Mstyczowa Pakosław. Given an accurate, daily Pakosław date of death given in the inscriptions, dating of this work was almost self-evident. Analyzing the elements of arms, such as armor, quivers, sort of shield or sword, it is clear that they are clearly part of the period of the first quarter of the fourteenth century. There is therefore no grounds for doubting that the tomb was built around 1319. The cut-off date will affect a person's founder, who probably was the son of Pakosław, Otto called Lisowice, who in 1321 was registered against the canons of Cracow. Due to the fact that the execution of gravestones from materials readily available in your area, usually directed to the local artisans working, we can assume that in the event of a tombstone Pakosław was similar. By making a comparative analysis with other works of this type, it is concluded that, despite local contractor tombstone, the artist knew the patterns of Western European art of the courts. In addition, his work presents a fairly high level of artistry and undoubtedly demonstrates proficiency in the application's culture of the engraved forms decorating piaskowca.Analizując Pakosław gravestone of Mstyczowa should be noted that by using different forms of communication, through the use of inscriptions and figural representation present coat of arms, the iconographic program of work was understood by the representatives of each social class. The message diagram is very well thought. Latin inscription referred to the titles of the deceased and offices held, thus showing its high social rank. The presentation of images of the deceased appealed to the knightly virtues with which he identified the dead man and what he wanted to be associated. These features were regarded as socially worthy to follow, therefore, presented them to the tombstones, and thus was seen in them the hope of imminent salvation. Eschatological tension escalated further arcade, which was shown persona died. Passing through a door or a symbol of arcade entrance through the gates of death to another reality. Addition, the architecture in the background, reflecting the heavenly Jerusalem, was certainly an expression of deep faith in the possibility of salvation and entering into paradise. In turn, the heraldic emblem included on the tombstone undoubtedly build the prestige of the family, from which the deceased came from. In addition, used in the tomb Pakosław archaisation, that is the statement of your components with the characteristics of Romanesque architecture and upozowania characters in a way typical of Gothic art, is to emphasize family life, and appeal to the achievements of its ancestors. Pakosław burial plate of Mstyczowa is part of a trend in the founding era tombstones fourteenth century. Headstone of Mstyczowa Pakosław fits perfectly in time, came into being. It combines elements of secular culture of a hopeful belief in eternal life. Reflects the aspirations of the deceased to remain in human memory, but also relevant to the present Judgment. It is also an excellent example of how art was used to meet specific targets, not only religious but also secular.
„Hic iacet sepultus…”, a następnie imię zmarłego, tytuły piastowanych przez niego urzędów oraz data zgonu. Tak właśnie wyglądała typowa lecz niestety dość lakoniczna formuła inskrypcji, które umieszczano na polskich nagrobkach gotyckich. Informacja taka niewiele mówiła o historii zmarłej osoby, ani też o okolicznościach jej śmierci i powstania nagrobka. Dlatego też niniejsze opracowanie jest zaledwie próbą odpowiedzi na pytania dotyczące najstarszego, zachowanego nagrobka rycerskiego w Polsce, rytej płyty nagrobnej Pakosława z Mstyczowa. Biorąc pod uwagę dokładną, dzienną datę śmierci Pakosława zawartą w inskrypcji, datowanie tego dzieła było niemal oczywiste. Analizując elementy uzbrojenia, takie jak zbroja kolcza, rodzaj tarczy czy też miecza, należy stwierdzić, że ewidentnie wpisują się one w okres pierwszej ćwierci wieku XIV. Dlatego też nie ma podstaw do tego by wątpić, że nagrobek powstał około roku 1319. Na datę graniczną miała wpływ z pewnością osoba fundatora, którym prawdopodobnie był syn Pakosława, Otto zwany Lisowic, który w roku 1321 został wpisany w poczet kanoników krakowskich. Z uwagi na to, że wykonanie nagrobków z materiałów łatwo dostępnych na danym terenie, kierowano zazwyczaj do lokalnie działających rzemieślników, możemy przypuszczać, że w przypadku płyty nagrobnej Pakosława było podobnie. Dokonując analizy porównawczej z innymi dziełami tego typu, nasuwa się wniosek, że pomimo lokalnego wykonawstwa nagrobka, artysta znał wzorce zachodnioeuropejskiej sztuki dworskiej. Ponadto jego dzieło prezentuje dość wysoki poziom artystyczny i niewątpliwie świadczy o biegłości autora w stosowaniu rytej formy dekoracji piaskowca.Analizując płytę nagrobną Pakosława z Mstyczowa należy zaznaczyć, że dzięki wykorzystaniu różnych form komunikatu, poprzez zastosowanie inskrypcji, przedstawienia figuralnego i odwzorowania herbu, program ikonograficzny dzieła był zrozumiały dla przedstawicieli każdej warstwy społecznej. Jego przekaz ideowy został bardzo dobrze przemyślany. Inskrypcja łacińska odwoływała się do tytułów nieboszczyka i urzędów jakie sprawował, ukazując w ten sposób jego wysoką rangę społeczną. Sposób przedstawienia podobizny zmarłego odwoływał się do cnót rycerskich, z jakimi utożsamiał się nieboszczyk oraz z jakimi pragnął być kojarzony. Cechy te były społecznie uważane za godne do naśladowania, dlatego też prezentowano je na płytach nagrobnych, a tym samym upatrywano w nich nadziei na rychłe zbawienie. Wymiar eschatologiczny potęgowała dodatkowo arkada, w której ukazana była zmarła persona. Przejście przez drzwi lub arkadę stanowiło symbol wejścia przez wrota śmierci do innej rzeczywistości. Dodatkowo architektura w tle, stanowiąc odzwierciedlenie Jeruzalem Niebieskiej, była z pewnością wyrazem głębokiej wiary w możliwość zbawienia i wstąpienia do raju. Z kolei znak heraldyczny uwzględniony na płycie nagrobnej niewątpliwie budował prestiż rodu, z którego zmarły pochodził. Ponadto zastosowana w nagrobku Pakosława archaizacja, to znaczy zestawienia ze sobą elementów architektury o cechach romańskich i upozowania postaci w sposób typowy dla sztuki gotyckiej, ma na celu podkreślenie trwałości rodziny i odwołanie się do osiągnięć jej przodków. Płyta grobowa Pakosława z Mstyczowa wpisuje się w pewien trend fundowania nagrobków w dobie XIV wieku. Nagrobek Pakosława z Mstyczowa doskonale wpisuje się w czas, w którym powstał. Łączy elementy kultury świeckiej z pełną nadziei wiarą w życie wieczne. Odzwierciedla dążenia zmarłego do pozostania w ludzkiej pamięci, ale również odpowiedniego zaprezentowania się na Sądzie Ostatecznym. Stanowi ponadto doskonały przykład tego, jak sztuka wykorzystywana była do realizacji określonych celów, nie tylko religijnych ale także świeckich.
