We wstępie podano ogólną definicję prawa naturalnego oraz cel i metodę pracy, jak również źródła, na jakich opiera się autor pracy (są to Lewiatan i Elementy filozofii Thomasa Hobbesa oraz Dwa traktaty o rządzie Johna Locke’a, a także inne teksty uzupełniające i komentarze).W pierwszym rozdziale, tytułem wprowadzenia do tematu pracy, przybliżone zostały życiorysy obydwóch filozofów na tle współczesnych im wydarzeń i zarysowana została XVII – wieczna angielska debata polityczna z ich udziałem, w której również dochodziły do głosu poglądy takich autorów, jak miedzy innymi: John Milton, Robert Filmer, Edward Coke, Algernon Sydney i inni. Dyskutowano nad przyszłością ustrojową i religijną Anglii (miedzy innymi: o władzy, o własności i o adiaphora) w oparciu o Biblię, historię normańskiego podboju pod wodzą Wilhelma I Zdobywcy, ustrój Saksonów, teorię „odwiecznych praw i wolności”, „rządów praw”, pojęcia birthright (dziedzicznego prawa z urodzenia).W drugim rozdziale została przedstawiona szczegółowo teoria prawa naturalnego Thomasa Hobbesa. Na podstawie definicji zawartych w Lewiatanie i Elementach filozofii dowiadujemy się, jaka jest różnica miedzy prawem a uprawnieniem, jak autor rozumie prawo naturalne i jaką funkcje pełni państwowy Suweren dla osiągnięcia ładu społecznego (Suweren jest najwyższym interpretatorem prawa i Pisma Świętego). Przytoczono listę praw naturalnych podaną przez Hobbesa. Przedstawiono, w jaki sposób (umowa społeczna) i w jakim celu jednostki opuszczają swój naturalny stan (wojna wszystkich ze wszystkimi) i zakładają państwo oraz omówiono konflikt, jaki zachodzi między ładem społecznym gwarantowanym przez Suwerena a uprawnieniem jednostki do samozachowania, jak również stosunek prawa naturalnego do prawa państwowego.W trzecim rozdziale opisano teorię transcendentnego prawa naturalnego Johna Locke’a. Filozof stawia osiem pytań dotyczących istnienia, poznania oraz obowiązywania prawa naturalnego i daje na nie odpowiedź. Dowiadujemy się, jakie znaczenie w jego teorii ma Bóg-Stwórca-Właściciel-Prawodawca człowieka. Przedstawiono, jaką rolę w poznaniu prawa naturalnego pełni rozum jednostkowy i lektura Pisma Świętego. Wskazano przemianę wcześniejszej prawnonaturalnej teorii Locke’a w teorię prawa naturalnego zawartą w Dwóch traktatach o rządzie i jego rozumienie pojęć: stan natury (2 warianty), uprawnienie naturalne, wolność i własność jednostki. Ukazano, jakie znaczenie ma rozum człowieka w prawnonaturalnej teorii Locke’a. Poznajemy naturalne obowiązki i uprawnienia jednostki oraz konflikt, jaki miedzy nimi zachodzi, jak również to, w jaki sposób i w jakim celu jednostki zawiązują społeczeństwo polityczne oraz jaki jest stosunek prawa naturalnego do prawa państwowego. W kilku miejscach, porównano poglądy Locke’a z poglądami Hobbesa (np. kwestia własności prywatnej).W zakończaniu podsumowano pracę i zestawiono ze sobą elementy prawno naturalnych teorii Thomasa Hobbesa i Johna Locke’a. Wskazano na podobieństwa i różnice obydwóch koncepcji. Jak okazuje się zarówno dla jednego jak i drugiego filozofa ułomność ludzkiej natury sprawia, że prawo naturalne ni może zostać przez jednostkę odczytane, a zatem nie może być realizowane. Zostało podkreślone, że prawnonaturalne teorie Hobbesa i Locke’a, są w rzeczywistości teoriami przyrodzonych uprawnień jednostkowych.
Preface: At the very beginning of my writing, general definition of natural law and aim and method of my research were given. My sources are Leviathan and Elements of Philosophy by Thomas Hobbes and Two Treatises of Government by John Locke and additional books.In the first chapter, as an introduction to the main subject of my work, both John Locke’s life and Thomas Hobbes’s life, and historical background were described. Also, it was talked about political debate in which the philosophers took part as well as the ideas of other authors: John Milton, Robert Filmer, Edward Coke, Algernon Sydney etc. In discussion, they talked about both the policy and religion in England (among them about authority, property and adiaphora). This discussion was based on the Bible, the history of William I the Conqueror who invaded England and was English king, Saxon’s organization, theory of “lex rex”, the notion of birthright and others.In the second chapter, Hobbes’s theory of natural law was introduced in detail. Definitions which are included in Leviathan and Elements of Philosophy show us the differences between law and rights. We found out Hobbes’s point of view on natural law and Sovereign’s activity to maintain society order. The list of natural laws according to Hobbes was introduced. It was presented in which way (social contract), and in which purpose man leaves his state of nature (bellum omnium contra omnes), and how states are created. It was showed conflict which is among society order which is given by Sovereign and man natural rights. It was also presented relation between natural law and states law.In the third chapter, the John Locke’s transcendental natural law theory was described. The philosopher put eight questions which concern existing, knowledge and obligation of natural law and gives answers to them. We found out how important is God-Creator-Owner-Lawgiver of human being for his theory. It was presented the role which the individual understanding and studying of the Holy Bible have in knowledge of natural law. It was indicated that the John Locke’s natural law theory changes in Two Treatises of Government, and his notions like: state of nature (2 variants), natural right and human liberty and property. It was showed what meaning the human understanding has in his theory of natural law. We can see natural obligations and rights of individual and conflict among them. Also, we can clearly see purpose of the social contract and the relation between natural law and states law. In addition, Locke’s opinions and Hobbes’s view were compared with each other (for example individual property).At the end of this work, John Locke’s and Thomas Hobbes’s theories of natural law were compared indicating for differences and similarities between their views. It was pointed out that their natural law theories are natural rights theories of human being in fact.
