Rynek gazu ziemnego w Europie przechodzi obecnie przez proces fundamentalnych zmian – znajduje się w przejściowej fazie tworzenia. Wśród wyzwań jakie stają przed kształtującym się obecnie wspólnym europejskim rynkiem gazu ziemnego znajdują się wymogi związane z procesem liberalizacji.Przedmiotem rozprawy są uwarunkowania rozwoju europejskiego rynku gazu ziemnego. W rozdziale pierwszym autorka zrobiła wprowadzenie w temat europejskiego rynku gazu zimnego, ujmując nie tylko informacje dotyczące wspólnego rynku gazu, lecz również ogólne informacje na temat warunków kształtowania się europejskiej polityki energetycznej. Zostało omówione tło historyczne oraz warunki (rynkowe, polityczne, bezpieczeństwo energetyczne), które najbardziej wpływają na to, w jakim kierunku posuwa się obecnie europejska polityka energetyczna, w tym również w sektorze gazu ziemnego.W rozdziale drugim autorka bezpośrednio przechodzi do kwestii liberalizacji europejskiego rynku gazu ziemnego. Rozdział składa się ze stopniowego omówienia reformy europejskiego rynku gazu ziemnego, wymogów regulacyjnych reformy oraz jej instrumentów obowiązkowych. Przyjąwszy założenia, że reforma europejskiego rynku gazu ziemnego jest reformą instytucjonalną, autorka podjęła próbę prezentacji całego łańcucha działań, które składają się na tę reformę. Przyjęcie każdej z dyrektyw/regulacji wchodzących w skład europejskiej reformy gazowej z jednej strony odzwierciedla istotne momenty w rozwoju europejskiej polityki energetycznej, z drugiej natomiast są one skutkami poszczególnych polityk zachodzących na rynku energetycznym. Po przeglądzie głównych celów reformy rynku gazowego i zasad funkcjonowania, autorka przeszła do omówienia instrumentów prawnych, stosowanie których jest obowiązkowo wymagane.W rozdziale trzecim autorka, wychodząc od kwestii reformy europejskiego rynku gazu ziemnego, zwraca uwagę na szczególną rolę Trzeciego Pakietu Energetycznego w tej reformie. W tym rozdziale autorka skupiała się na analizie poszczególnych nowelizacji trzeciego pakietu energetycznego oraz jego najbardziej kontrowersyjnych części składowych – przede wszystkim tych, które wpływają na działalność dostawców zagranicznych. Ze względu na to, że dyskusja co do zgody norm Trzeciego Pakietu Energetycznego z międzynarodowymi zobowiązaniami UE i jej państw członkowskich przeszła na poziom polityczny, a nowelizacje Trzeciego Pakietu Energetycznego spotkały się z dużym nieporozumieniem i obawami szczególnie ze strony Rosji, autorka dokonała również przeglądu struktury dostaw gazu ziemnego UE-Rosja w świetle Trzeciego Pakietu Energetycznego.Rozdział czwarty ukazuje wybrane skutki procesu liberalizacji europejskiego rynku gazu ziemnego. Ze względu na to, że jedna z tez badawczych autorki brzmiała, że ostatecznym celem wprowadzanych środków jest wprowadzenie konkurencji na rynku gazu ziemnego, co w konsekwencji ma się przełożyć na obniżenie ceny gazu płaconej przez ostatecznych nabywców, autorka podjęła próbę stworzenia podstawowego modelu ekonometrycznego, dostarczającego wskaźniki do oszacowania wpływu liberalizacji rynku gazu w wybranych krajach członkowskich Unii Europejskiej w latach 2003 - 2008 na cenę gazu w tych krajach. Jako kolejny skutek procesu liberalizacji europejskiego rynku gazu ziemnego autorka wyodrębniła jej wpływ na dialog energetyczny Unia Europejska - Rosja. UE staje coraz bardziej zależna od importu gazu ziemnego, więc procesy zachodzące na europejskim rynku mają istotne konsekwencje dla tradycyjnych dostawców tego surowca na rynki państw członkowskich UE. Partner w postaci Rosji został wyodrębniony świadomie ze względu na to, że duża część importowanego gazu ziemnego do UE pochodzi z Rosji, a partner rosyjski jest zarazem najbardziej problemowym i chwiejącym się partnerem dla UE.W podsumowaniu autorka próbuje dokonać oszacowania zrobionych w pracy wniosków.
The European Natural Gas market is currently undergoing the process of fundamental changes. It is in its transitional phase of development. Among the challenges faced by emerging Common European Natural Gas Market are the requirements of the process of liberalization.The object of the paper is to analyze conditions for the development of the European Gas Market.In the first chapter the author made an introduction to the European Gas Market embracing the information about the Common Natural Gas Market and general information about the conditions of formation of the European Energy Policy. The author examined historical background and the conditions (economic, political, energy security) that significantly influence on the direction in which currently the European Energy Policy also in the natural gas sector is moving.In the second chapter the author comes directly to the issue of liberalization of the European Gas Market. Chapter consists of a gradual review the reform of the European Natural Gas Market, the review of the regulatory requirements and the mandatory instruments. Considering the reform of the European natural gas market as an institutional reform, the author attempted to present the entire chain of activities that made up on this reform. Adoption of any of the directives / regulations in the European Natural Gas Reform on the one hand reflects the important moments in the development of the European Energy Policy, on the other hand they present the consequences of selected policies on the Energy Market. After the review of the main objectives of the reform of the gas market and its performance, the author came to the review of the legal instruments, the application of which was necessarily required.In the third chapter the author draws attention to the special role of the Third Energy Package in the reform of the European Natural Gas Market. In this chapter, the author focused on the analysis of the various amendments to the Third Energy Package and its most controversial components - especially those that affect foreign suppliers. Due to the fact that the discussion regarding the approval standards of the Third Energy Package of the international obligations of the EU and its Member States, passed on the political level, and the amendments to the Third Energy Package met with great misunderstanding and concerns particularly from Russia, the author has also reviewed the structure of supply of the Natural Gas between the EU and Russia in the light of the Third Energy Package.Chapter four shows selected consequences of the liberalization of the European gas market. Due to the fact that one of the author's research questions stated that the ultimate goal of the liberalization was the introduction of competition in the Natural Gas Market, which in turn was to transpose to lower gas prices paid by the last consumers, the author made an attempt to create a basic econometric model, providing indicators to assess the impact of liberalization of the gas market in selected countries of the European Union in the period of 2003 – 2008 on the price of gas in these countries. As a further result of the liberalization of the European Gas Market, the author identified its impact on the energy dialogue, the European Union - Russia. The EU was becoming increasingly dependent on imports of natural gas, so the processes taking place in the European market have important implications for the traditional suppliers of gas to the markets of EU member states. A partner as Russia was singled out due to the fact that a huge amount of the natural gas imported into the EU comes from Russia, and the Russian partner is also the most problematic partner for the EU.In conclusion, the author attempts to assess claims made in the paper.
