Civil rights in the European Union

Korzeni instytucji obywatelstwa Unii można dopatrywać się już w traktatach założycielskich, w który ujęto pewne szczególne prawa osób fizycznych. Charakter tych praw był jednak wybitnie ekonomiczny. Największe nadzieje wiązane były z prawem do swobodnego przemieszczania się, gdyż zdaniem wielu autorów, twórcy traktatów nie gwarantowaliby tej swobody, jeśli ich ostatecznym celem nie byłoby ustanowienie takiego obywatelstwa. Mimo to przed przyjęciem Traktatu ustanawiającego Unię Europejską pojęcie obywatelstwa europejskiego miało zaledwie wymiar teoretyczny. Obecnie na kształt tej instytucji wpływa zarówno prawo pierwotne, jak i wtórne Unii.Obywatelstwo europejskie to wieloaspektowy zespół praw i obowiązków. Prawa z niego wynikające można podzielić na dwie kategorie: prawa ekonomiczne i polityczne, przy czym nie są to prawa obywatelskie w ścisłym znaczeniu tego słowa, aczkolwiek w pewnym zakresie spełniają wymagania stawiane w tej kwestii przez doktrynę. Prezentując obywatelstwo unijne można zauważyć, że twórcy traktatu uwzględnili w nim wyłącznie prawa obywateli, nie nakładając na nich żadnych obowiązków. Nie można jednak stwierdzić, że obywatel Unii nie posiada obowiązków, wynikają one bowiem z przepisów prawa wtórnego. W niniejszej pracy przedstawiony został proces formowania obywatelstwa unijnego. Praca została podzielona na trzy rozdziały. W pierwszym z nich przedstawiono zarys historyczny obywatelstwa Unii i objaśniono jego istotę prawną. Rozdział drugi stanowi przegląd praw i obowiązków wynikających z obywatelstwa. Natomiast w ostatnim rozdziale zaprezentowano najważniejsze środki ochrony tych praw. Należy zaznaczyć, że szczegółowe omówienie wszystkich elementów tego niezwykle złożonego tematu przekracza ramy niniejszej pracy. Skupiono się zatem na prawach, które stały się fundamentem utworzenia obywatelstwa Unii Europejskiej i nie poruszono problemów związanych z realizacją praw nie objętych prawami obywatelskimi. Zarówno podstawę teoretyczną, jak i komentarz do aktów prawnych stanowi literatura poświęcona tematyce obywatelstwa w prawie unijnym. Naturalnie posłużono się także literaturą analizującą obywatelstwo w prawie wewnętrznym.

The institution of the European Union citizenship appeared for the first time in the founding treaties, in which some selected civil rights were mentioned, but the character of these rights was strictly economical. The greatest hopes lay with the right to free relocation, as, according to many authors, the treaty creators could not have guaranteed such freedom if their final objective weren't to result in establishing such a citizenship. However, when accepting the Treaty establishing the EU, the idea of the EU citizenship was only theoretical. Currently, it is shaped by the primary rights, as well as secondary rights of the EU.The European Union citizenship is a multi-dimensional set of rights and duties. There may be two categories of rights: economical and political, although they aren't civil rights in the exact meaning of this word, but in one range they can be characterized as such. Having analyzed the EU citizenship it may be noticed that the treaty founders included only the citizen’s rights, no obligations, as they result from the secondary laws.In that paper the process of forming the European Union citizenship is introduced. The content is divided into three parts. In the first chapter, the historical outline of the EU citizenship is presented and its legal subject matter is explained. The second chapter reviews the rights and duties resulting from the citizenship. Finally, the last chapter shows the most important steps of protecting these rights. It must be pointed out that the detailed discussion of all the elements of that significantly complex issue is beyond the limits of the thesis. The main objective of this work is to focus on the rights which are the foundation of the EU citizenship and the issues connected with the realization of the rights not enclosed in the civil rights are not mentioned.The literature on citizenship in the EU law has been used for both theoretical background and comments to legal acts as well as the papers analyzing citizenship in the home law.