Rezydencja podatkowa

Przedmiotem niniejszego opracowania jest przedstawienie kluczowego, z punktu widzenia systemów podatkowych poszczególnych państw, pojęcia „rezydencji podatkowej”. Termin ten używany jest na określenie miejsca zamieszkania lub siedziby osoby fizycznej lub prawnej dla celów podatkowych. Jego istota sprowadza się do wykazania przez dane państwo więzi łączących dany podmiot z państwem. Legitymują one to państwo do objęcia takiego podmiotu nieograniczonym obowiązkiem podatkowym, a zatem, do opodatkowania całości dochodów uzyskiwanych przez ten podmiot niezależnie od miejsca położenia źródła przychodów. Państwo, które wykaże istnienie takiej więzi określane jest mianem kraju rezydencji podatkowej. Jednak kryteria, tzw. łączniki rezydencji podatkowej, które o tym decydują są w sposób arbitralny określane przez poszczególne państwa, co może doprowadzić do objęcia tego samego podmiotu zakresem jurysdykcji podatkowej więcej niż jednego państwa. Taka sytuacja występuje, gdy dany podmiot uzyskuje dochody z działalności transgranicznej, a zatem, wykraczającej poza granice jednego państwa. Z formalnoprawnego punktu widzenia podwójna rezydencja podatkowa jest jak najbardziej do zaakceptowania, jednak wówczas powstaje negatywne, z punktu widzenia danego podmiotu, zjawisko podwójnego opodatkowania w sensie prawnym. Polega ono na nałożeniu porównywalnych podatków w dwóch państwach (lub większej liczbie państw) na tego samego podatnika, z tego samego tytułu i za taki sam okres. Międzynarodowe podwójne opodatkowanie jest zatem skutkiem zbiegu roszczeń o charakterze skarbowym dwóch jurysdykcji podatkowych. Zjawisko międzynarodowego podwójnego opodatkowania ma niekorzystny wpływ na mobilność czynników gospodarczych, takich jak siła robocza, kapitał, czy własność intelektualna, np. know- how. Ryzyko wystąpienia podwójnego opodatkowania zwłaszcza w dobie „otwierania się” rynków zagranicznych na kapitał ludzki pochodzący z innych państw zyskuje na aktualności. Na płaszczyźnie międzynarodowej odpowiedzią na problem podwójnego opodatkowania, będącego skutkiem posiadania podwójnej rezydencji podatkowej, są zawierane między państwami bilateralne umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. Jeśli chodzi o zakres przedmiotowy tych umów to dotyczą one podatków pobieranych od osiągniętego dochodu oraz posiadanego majątku. Dla potrzeb ich stosowania przyjmuje się założenie, że podatnik podlega nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu tylko w jednym państwie, które jest stroną danej umowy, a zatem, nie jest możliwe stosowanie tych umów w przypadku, gdy dany podmiot jest traktowany jako rezydent dla celów podatkowych w obu tych państwach. W celu rozstrzygnięcia konfliktu podwójnej rezydencji podatkowej umowy te zawierają reguły kolizyjne pozwalające ustalić, z którym państwem, dla potrzeb stosowania danej umowy, podatnik jest ściślej związany. Wspomniane umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania w swej przeważającej większości oparte są na Modelowej Konwencji w sprawie podatku od dochodu i majątku opracowanej przez Komitet Podatkowy Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju. Natomiast przy interpretacji pojęć zawartych w umowach, państwa opierają się na oficjalnym Komentarzu do Modelowej Konwencji, opracowanemu także przez Komitet Podatkowy Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju.

The present paper is to present a key, from the stand point of national tax system, the term “tax residence”. This term is used to determine the place of residence of physical or legal person for tax purposes. The maim point is to show the relation between the country and the tax payer. The existence of such relation gives the State a right to take such entity with unlimited tax liability and, therefore to tax the income earned by the entity regardless of the location of sources of revenue. A State which demonstrates the existence of such links is referred to as the country of tax resistance. However the criteria, the so called “connections of tax residence” which determine the tax regulations are described in an arbitrary manner by the individual state. This may lead to take the same tax entity in scope of justification of more than one state. Such case occurs when an entity receives income from cross-border activities (beyond the borders of one state). From a formal point of view the dual tax residence is perfectly acceptable, but it is negative and not acceptable from the point of view of the entity because it is an object of double taxation in the legal sense. It involves the right of comparable taxes of two (or more countries) on the same taxpayer for the same activity and for the same period . International double taxation is therefore a result of the confluence of the tax claim of two tax justifications. The phenomenon of international double taxation has negative effect on the mobility of economic factors such as labor, capital and intellectual property such as know-how . The risk of double taxation, especially in the era of “opening up” of foreign markets for human capital from other countries is gaining on the news.At international level the solution to the problem of double taxation as a consequence of heaving a double tax residence, shell be concluded between countries, bilateral agreements on the avoidance of double taxation. In terms of the scope of these agreements they relate to taxes on earned income and assets. According to this agreement a taxpayer is obeyed to pay taxes only in one of the two States which signed the agreement. In order to solve the conflict of dual tax residency agreements include rules to help to determine which state has the right to get taxes from the particular taxpayer. The discussed agreements are based on the Model Tax Convention on Income and on Capital development edited by the Tax Committee of the Organisation for Economic Cooperation and Development. The Interpretation of the terms in the agreement, countries relay on official Commentary on the Model Convention, drawn up by the Committee of the organization for Economic Cooperation and Development.