Granice prawa do obrony w kontekście odpowiedzialności za przestępstwa przeciwko wymiarowi sprawiedliwości

W niniejszej pracy przedstawiono znaczenie głównej zasady procesu karnego - zasady prawa do obrony, miejsce tej zasady wśród innych zasad procesowych, jej zakres oraz najważniejsze elementy prawa do obrony, w szczególności zasadę wolności od samooskarżania się – nemo tenetur oraz możliwości jej ograniczania, prawo do milczenia, a także prawo do składania wyjaśnień wraz z uwzględnieniem bezkarności kłamstwa. Zaprezentowano również sposób wykładni zasady nemo tenetur oraz prawa do milczenia w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Głównym celem pracy było określenie przedmiotowych, podmiotowych i temporalnych granic prawa do obrony i wpływu tego prawa na odpowiedzialność karną za przestępstwa z rozdziału XXX Kodeksu karnego oraz inne przestępstwa popełnione celem uniknięcia odpowiedzialności karnej. Praca zawiera również omówienie orzecznictwa Sądu Najwyższego z wskazaniem wyraźnych tendencji w zakresie ograniczania odpowiedzialności karnej z powodu realizacji prawa do obrony. Określono ponadto możliwe negatywne skutki posługiwania się konstrukcją kontratypu w celu usprawiedliwiania zachowań sprawcy realizującego uprawnienia wchodzące w skład prawa do obrony i zaproponowano pożądane zmiany legislacyjne.

The work shows the signification of the main principles of the criminal proceedings - the right of defense, the place of this principle among other procedural rules, the scope and key elements of the right of defense, in particular the principle of freedom from self-incrimination - nemo tenetur and the possibility of its limitation, right to remain silent and the right to make depositions with consideration for impunity of a lie. It also presents an interpretation of the principle of nemo tenetur and the right to silence in the European Court of Human Rights jurisprudence. The main objective of this study was to determine the subject, object and temporal limits of the right of defense, and the impact of this law on criminal responsibility for crimes in Chapter XXX of the Criminal Code, and other offenses committed in order to avoid criminal liability. The work also includes a discussion of the Supreme Court case law indicating a clear trend in the reduction of criminal liability an account of the realization of the right of defense. It also identifies the possible negative effects of employing design contratype in order to justify the behavior of a perpetrator exercising the rights of defense, and offers desired legislative changes.