Schiller als Kampfgenosse Hitlers”. The German theatre as a sanctuary of nazi propaganda in 1933-1938

The aim of this thesis is finding an answer for question, in which way and how much was the German theatre subordinated to chauvinistic and sinister target of Nazism. Next, it verifies, how much so called „artistic work” had something common with generally understood art. By analysing the main artistic- cultural stream in the Germany of the thirties, we try to find an answer for the question, whether everything what was created deserves our refusal. We will discover the ways of reinterpreting the classics in the spirit of fascism and attempts on building new types of drama and theatre, completely under nazi subordination. In the title of my thesis, I use a quote from Hans Fabricius’ book “Schiller als Kampfgenosse Hitlers. Nationalsozialismus in Schillers Dramen”, released in 1932 in Bayreuth, which reevaluates the masterpiece of the great classic in rhetorics of national socialism. It was not an only piece of this kind; many other masters of both the world and domestic literature were also reinterpreted during the Third Reich, and their works were published in new chauvinistic and racist versions.

Głównym celem niniejszej pracy jest próba odpowiedzi na pytanie, na jakich zasadach i do jakiego stopnia teatr niemiecki okresu Trzeciej Rzeszy podporządkowany został szowinistycznym i zbrodniczym celom hitleryzmu. W dalszej kolejności postaramy się również zweryfikować, na ile tzw. działania artystyczne, klasyfikowane wówczas jako teatr, miały cokolwiek wspólnego z dziedziną ogólnie pojmowanej sztuki. Dokonując analizy głównego nurtu działalności artystyczno- kulturalnej ówczesnych Niemiec spróbujemy także znaleźć odpowiedź na pytanie, czy wszystko, co firmowane było jako produkt propagandy nazistowskiej, zasługuje na naszą pogardę i całkowite odrzucenie. Przyjrzymy się również sposobom i technikom reinterpretowania kanonu w duchu faszyzmu oraz próbom zbudowania nowego typu rzemiosła dramatyczno- teatralnego, podporządkowanego całkowicie założeniom hitleryzmu.Użyty przeze mnie w tytule pracy cytat pochodzi z książki Hansa Fabriciusa pt. „Schiller als Kampfgenosse Hitlers. Nationalsozialismus in Schillers Dramen”, wydanej w Bayreuth w 1932 roku, która spuściznę literacką wielkiego klasyka szereguje w kategoriach narodowego socjalizmu. Nie było to oczywiście „dzieło” w swym gatunku odosobnione; wielu reprezentantów klasyki – zarówno tej rodzimej, jak i światowej – reinterpretowano w czasach Trzeciej Rzeszy zgodnie z założeniami hitleryzmu, a ich dzieła zebrane zwykło się wydawać pod postacią realizujących szowinistyczne i rasistowskie założenia tzw. edycji krytycznych.