Determinants of stress acting on the human body observed in the bone material.

W pracy przedstawiono wpływ stresu na budowę morfologiczną kości, który można badać poprzez obserwację występujących na szczątkach kostnych tak zwanych wyznaczników stresu szkieletowego. Stres ten, w przypadku populacji pradziejowych był związany głównie z chorobami oraz niedożywieniem. Scharakteryzowano trzy bardzo często badane przez antropologów wyznaczniki stresu szkieletowego: cribra orbitalia, hypoplazję szkliwa oraz linie Harrisa. Opisano przyczyny powstawania tego typu zmian oraz metody badania stopnia ich nasilenia. Porównano również częstość występowania wymienionych wyznaczników w różnych populacjach średniowiecznych.

The aim of this work is to present the influence of stress on the morphological bones’ structure which can be observed with the aid of some stress markers found on remains. The stress in the case of primeval populations was mainly connected with diseases and malnutrition. There are three, commonly examined by anthropologists, stress markers: cribra orbitalia, enamel hypoplasia and Harris lines. This work is to describe the triggers of these changes in the bone structure and to present the methods which help to establish the intensity of them. Additionally, the paper includes the comparison between the frequency of the markers’ presence in the medieval populations.