"Archaizacja języka w powieści 'Krvavy roman' i próba jej przekładu na język polski"

Josef Váchal był czeskim pisarzem, malarzem, grafikiem i twórcą ręcznie robionych książek. W 1924 roku opublikował swoją najbardziej znaną książkę 'Krvavý román. Studie kulturně a literárně historická', będącą parodią czeskiego gatunku literackiego z XIX wieku. Celem mojej pracy jest obalenie twierdzenia jakoby powieść Váchala była utworem nieprzekładalnym. Praca składa się z trzech rozdziałów w układzie odpowiadającym etapom pracy tłumacza. Rozdział pierwszy stanowi prezentację osobowości twórczej Josefa Váchala, umieszczenie go w kontekście nurtów kulturalnych międzywojnia, a także opis specyfiki utworu i parodiowanego w nim gatunku literatury trywialnej. W kolejnym rozdziale zostały omówione strategie i techniki tłumaczenia wskazane przy przekładzie tej książki, a także lista najważniejszych cech tekstu, świadczących o jego oryginalności. Rozważania zamykają propozycje konkretnych rozwiązań dla najbardziej kłopotliwych w tłumaczeniu zjawisk językowych i propozycje ich przekładu na język polski.

Josef Váchal was a Czech writer, painter, graphic designer and book-printer. In 1924 he published his most famous book 'Krvavý román. Studie kulturně a literárně historická', which was a parody of the Czech literary genre from the nineteenth century. My intention was to rebut statements that the novel is untranslatable. The composition of this paper conforms to stages of the translation process.The first chapter contains an analysis of Váchal’s literary style. Váchal was inspired by older Czech literature and used lots of lexical and grammatical archaisms in his works. The second chapter, based on a survey of attitudes of Polish translators and linguists, describes the two main strategies in the translation of older texts: archaisation and modernisation. The third chapter, the last, contains the list of linguistic phenomena, which are the most difficult to translate into Polish, and the prospects of translating particular extracts of novel.