The significance of the green stones in Maya culture at the example of jade artifacts found in Nakum (Guatemala).

This paper aims to present and analyze the objects made of green stones of Maya, commonly classified as jade, which were found during excavations of the Archaeological Project Nakum (Guatemala) in 2006-2012. Based on the examples of jewelry and artifacts which was found in Nakum, I would like to compare it with other centers of Maya culture to make a comparison of forms, contexts in which they are traced, and carry out a preliminary analysis of epigraphic texts, which appears on the monuments of this type. Chronologically, the work includes time from the onset of jade objects in the preclassical period when it was used on a large scale in the Olmec culture, to the development of the classical period of Mayan culture where was made the extremely beautiful and elaborate ornaments and figurines of this the material. The basis of the source of my discussion of Mesoamerican green stone were largely relics found in the work of the Archaeological Project Nakum, but I think that in the work of this type, I can not afford to ignore jade objects founded during the exploration of other centers of the Maya.

Niniejsza praca ma na celu zaprezentowanie i przeprowadzenie analizy zabytków wykonanych z zielonych kamieni Majów, powszechnie klasyfikowanych jako jadeit, które zostały odnalezione podczas prac wykopaliskowych Projektu Archeologicznego Nakum (Gwatemala) w latach 2006-2012. Na podstawie odnalezionych przykładów biżuterii, a także komparatystycznemu zestawieniu z artefaktami jadeitowymi z innych ośrodków kultury Majów, pragnę dokonać porównania form, kontekstów w jakich zostają odnajdywane oraz przeprowadzić wstępną analizę tekstów epigraficznych, widniejących na zabytkach tego typu.Chronologicznie, przedstawiona praca, obejmuje czasy od początku pojawienia się przedmiotów jadeitowych w okresie preklasycznym, kiedy był on wykorzystywany na dużą skalę w kulturze Olmeków, aż po okres rozwoju klasycznej kultury Majów, z której pochodzą przykłady niezwykle pięknych i kunsztownych ozdób i figurek wykonanych z tego materiału. Podstawą źródłową prowadzonych przeze mnie rozważań nad mezoamerykańskim zielonym kamieniem stanowiły w głównej mierze zabytki odnalezione podczas prac Projektu Archeologicznego Nakum, jednak uważam, że w pracy tego typu, nie można pozwolić sobie na zignorowanie przedmiotów jadeitowych odnalezionych w trakcie eksploracji innych ośrodków Majów.