The superhuman and inhuman image of the ruler in the selected historiographical and biographical works from the Antiquity and the Middle Ages

The aim of this paper was to analyze fragments of historiographical and biographical texts from the Antiquity and the Middle Ages, which created and perpetuated the ruler's image as a god, a hero and a monster. These three categories were chosen by paper's author as the most influential in creation of ruler's concept as a being diffrent from other mortals. The source material for this study was taken from the works of Plutarch of Chaeronea, Gaius Suetonius Trankwillus, Gallus Anonymus and Wincenty Kadłubek. Among analyzed rulers were Alexander the Great, Julius Caesar, Octavianus Augustus, Boleslaus the Wry-mouthed and Casimir the Just, with the addition of Caligula, Nero, Boleslaus the Bold and Zbigniew. The analysis was centred on the ruler's life, in which many signs and his own deeds were the mark of his divine origin or God's special protection (in case of the good ruler) or condemnation and loss of the Divine grace (in case of the evil one). The change in the perception of "the superhuman ruler" over the centuries (from god or son of god to executor of the christian God's will) was displayed, along with the subjectivism of created and perpetuated image. There was also a short analysis of the autobiograpgical works written by the rulers (Augustus and Caesar) as an example of the autocreation's tool.

Celem pracy było przeanalizowanie fragmentów tekstów historiograficznych i biografistycznych z antyku i średniowiecza, odpowiedzialnych za stworzenie i utrwalenie obrazu władcy jako boga, herosa oraz potwora. Te trzy kategorie zostały wybrane przez autora pracy jako najbardziej wpływające na budowanie wyobrażenia o władcy jako istocie większej od reszty śmiertelników. Materiał badawczy stanowiły prace Plutarcha z Cheronei, Gajusa Swetoniusza Trankwillusa, Galla Anonima oraz Wincentego Kadłubka. Wśród analizowanych władców znaleźli się między innymi Aleksander Wielki, Juliusz Cezar, Oktawian August, Bolesław Krzywousty i Kazimierz Sprawiedliwy, a także Kaligula, Neron, Bolesław Śmiały i Zbigniew. Analizie został poddany żywot władcy, podczas którego rozmaite znaki, a także dokonywane przez niego czyny przemawiały za jego boskim pochodzeniem lub szczególną opieką Boga (w przypadku władcy dobrego), lub też za jego potępieniem i utraceniem bożej łaski (w przypadku władcy złego). Ukazana została zmiana w postrzeganiu władcy jako istoty nadludzkiej na przestrzeni wieków (od boga lub boskiego syna do wykonawcy woli chrześcijańskiego Boga), a także subiektywizm stworzonego i utrwalonego obrazu. Zostały także krótko przeanalizowane teksty autobiograficzne władców (Augusta i Cezara) jako przykład narzędzia autokreacji.