"Słowacki and Calderón. The interpretation of dreams - prolegomenon. (Silver dream of Salome and Life is a dream)"

In history of resarches on connections between Pedro Calderón de la Barca and Juliusz Słowacki, there was never enough atention given on the most famous comedia of Calderon, which is undoubtly "La vida es sueno". The aim of this dissertation is to fill that empty space in calderonian critic of Słowacki's late works, using his drama "Silver dream of Salome" as a comparative starting point.The most obvious to compare is the "dream" in both titles, however, similaries are to find not only on plot's level; dream is not just a story-in-story and not just a kind of dramatic technique. First of all, dream is an ontological metaphor, which serves to describe the nature of material world in way, that both poets perceived it. This metaphor bounded with theatrum mundi methaphor led them in the same direction, in search of divine reality. The main difference is an ideological ground of those searches - contrreformative catholicism for Calderón and genesian misticism for Słowacki.This is most important similarity in this dissertation, but not the only one. I'm looking for some kind of esthetic union of both poets, which is founded on culture of european baroque. First of all, it can be noticed in domination of visuality over audiality in creation of dramatic worlds and in wide repertoire of stylistic and dramatic forms, connected with "poetic of glance". Analysis concerns as welll duality of persons construction, extent and type of intertextual references and connection with painting. Very important is an attitude of both poets to position of man in history, to question of sacrifice and evil.Reading of "Silver dream of Salome" taking calderonian masterpiece into account lead to new, comprehensive interpretation of controversial drama of Słowacki. Moreover, it shed a new light on his relations with Calderon, proving a deep lecture of "La vida es sueno", made by romantic poet.

W historii badań nad związkami Pedro Calderona de la Barca i Juliusza Słowackiego nigdy nie poświęcono należytej uwagi niewątpliwie najsławniejszej spośród comedias Calderona, "La vida es sueno". Praca ta ma ową lukę zapełnić, za ośrodek porównania przyjmując "Sen srebrny Salomei" Słowackiego. Najbardziej ojczywiste podobieństwo tytułowego snu sięga znacznie głębiej, niż tylko do warstwy fabularnej; sen jest tu nie tylko wbudowaną w tok akcji odrębną narracją czy chwytem dramatycznym, a stanowi fundamentalną metaforę ontologiczną opisującą charakter świata materialnego, tak jak postrzegali go Słowacki i Calderón. Łącząc metaforę życia-snu z metaforą życia-teatru podążali tą samą drogą w poszukiwaniu wyższego porządku rzeczywistości, choć inaczej precyzowali cele tej wędrówki - Calderón z pozycji kontrreformacyjnego duchownego, Słowacki - genezyjskiego rewelatora. Ten najważniejszy związek obu dramaturgów nie jest wszak jedynym. W pracy analizuję także ich porozumienie estetyczne, mające swoje źródło w kulturze europejskiego baroku. Objawia się ono przede wszystkim w przewadze wizualności nad audialnością w kreacji świata przedstawionego oraz w szerokim repertuarze środków stylistycznych i dramatycznych bazujących na poetyce spojrzenia. W pracy analizowane są także takie zagadnienia, jak dwoista konstrukcja postaci, zakres i charakter nawiązań intertekstualnych oraz związki z malarstwem. Ważny jest również stosunek obu dramaturgów do roli człowieka w dziejach, kwestia zła i ofiary. Odczytanie "Snu srebrnego Salomei" przez pryzmat Calderonowskiego arcydzieła prowadzi do nowej, całościowej interpretacji kontrowersyjnego dramatu Słowackiego. Jednocześnie rzuca inne światło na jego związek z Calderonem, podając szereg dowodów na głęboką lekturę "La vida es sueno", dokonaną przez polskiego poetę.