The influence of the French literature and culture on Maria Pawlikowska-Jasnorzewska’s poetry

Maria Pawlikowska-Jasnorzewka was born in Cracow in full of artists family. She grew up around painters, writers, and intellectuals. Her grandfather, Juliusz Kossak and father, Wojciech Kossak, were both professional painters and famous for their historical paintings. Her sister Magdalena Samozwaniec also was a writer. In addition, Kossakówka – her homestead, was a place of gathering for high society. It everything had an effect at her world view. Pawlikowska interested french literature and culture. It left a trace of her poem. The frenchness of her poem is multifaced. Firstly, the poem refer to a court, french culture from XVII century, splendour of rococo and the savoir vivre. Maria Pawlikowska-Jasnorzewska is perception like a poem of love. The love is also expressed by an inspiration of stereotypical Paris. Next thing is that, she applied some inspiration and allusions from French literature, chiefly symbolism and decadence, for example Charles Baudelaire The poetess interested also magic and . spiritualism I’ve divided my dissertation into three parts. Nowoczesna La Précieuse, Dwudziestowieczna Julia de Lespinasse and Paryska spirytyska.

Poezja Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej zdecydowanie wyróżnia się na tle pozostałych utworów epoki. W czasie, gdy inni fascynowali się nowinkami technicznymi i twierdzili, że poeta powinien być wykrzyknikiem - a więc wyrazicielem ulicy, ta krakowska poetka fascynowała się zjawiskami zgoła odmiennymi od codziennego i współczesnego Krakowa. Jej świat to świat kolorowych, wykwintnych bali i wspaniałych balowych sukni. Anachroniczne elementy garderoby służyły za ekwiwalent pozostałych elementów świata, gdyż używała ich do metaforycznego przedstawiania wszystkiego co ją otacza (przede wszystkim natury). Podczas gdy pozostałe kobiety w dwudziestoleciu międzywojennym zaczynały nosić spodnie, ona stylizowała się na rokokową damę – prawdziwą La précieuse. Francuskość jej stylu ubierania nie zamykała się tylko w inspiracji francuskim rokokiem, ale również i secesją. Anachroniczny styl nie sprowadza się zresztą tylko do mody, ale ma swe odbicie również w obyczajowości związanej z kulturą francuskiego salonu. W poezji przejawia się to w kokieteryjnym stosunku do rzeczywistości, flircie ze światem. Naturalny tok sprawia wrażenie jakby poezja była czasem rejestracją faktycznych rozmów prowadzonych na salonach czy w czasie balów. Wyrazem zainteresowania francuską kulturą jest również prowadzenie w swoim mieszkaniu salonu, na wzór tych, które były popularne w Paryżu. Ściągał on elitę intelektualną Krakowa. Tradycję salonu Pawlikowska-Jasnorzewska znała z rodzinnej Kossakówki, która również na początku XX w. pełniła rolę miejsca spotkań ludzi związanych z literaturą i sztuką – bywał tam Sienkiewicz, Witkacy i Staff. Najdobitniejszym wyrazem zainteresowań poetki kulturą Gallów jest tomik zatytułowany Paryż, który powstał w głównej mierze w oparciu o doświadczenia poetki przywiezione przez poetkę z podróży do Francji. Spędziła ona tam czas z kochankiem Sarmento de Beires, jednakże przygoda ta zakończyła się nieszczęśliwie. Przybliżyło to poetkę do francuskich dekadentów, zwłaszcza Baudelaire’a. Poetka odkrywa drugą stronę Paryża, zauważa jego mrok i tajemnice. Po zawodzie miłosnym zaczyna odczuwać bezsens życia, a w swojej poezji przedstawia sylwetki nadsekwańskich samobójców. Związki intertekstualne z pisarzami francuskimi dostrzegane są również w jej epistolografii, zestawiając poetkę z Julią de Lespinasse. Z siedemnastowieczną epistolografką łączyło ją przede wszystkim egzaltowane przeżywanie miłości.