The newest archaeological discoveries of early medieval skeletal cemeteries from Małopolska

The aim of this study is to analyse funeral founds from historical Małopolska between second half of X to XIII century. Some of this founds have already been analysed by H. Zoll-Adamikowa. Mentioned area is known for 133 cemeteries, which also contains new materials that were not taken into consideration before. Analysis shows that the most common type of cemeteries are flat, skeletal, row-like cemeteries located most often in the vicinity of church. Inside the church or somewhere in the immediate surroundings were buried only representatives of the elite and higher priesthood. The dead were buried on east-west axis with their arms outstretched down the body. Other positions of the body were observed rarely. Most of the graves were void of constructions. Coffins and other so-called gravestone constructions were observed only in some graves. Sarcophagus and similar to them construction appeared occasional. Most common funeral equipment for women and children were decorations and part of clothes. Tools and everyday use objects occurred rarely and were characteristic rather for men’s graves. Weapon occurred rarely and was typical funeral equipment for men in Maturus age. Anthropological analysis, which was conducted only for small group of sites, showed that in graves were buried both women, men and children.Atributes of funeral rite in Małopolska indicate his relation between east and west Slavic tradition.

Celem niniejszej pracy jest analiza znalezisk grobowych pochodzących z terenu Małopolski w jej historycznych granicach datowanych na okres od połowy X do połowy XIII w. Część tych znalezisk zostało już opracowanych przez H. Zoll-Adamikową. Z badanego obszaru znane są 133 cmentarzyska, w tym również nowe, liczne materiały nie uwzględnione przez wspomnianą autorkę. Analiza zgromadzonych w pracy źródeł, wykazała, że dominującym typem cmentarzysk były płaskie nekropole szkieletowe o układzie zbliżonym do rzędowego, zakładane najczęściej w pewnym oddaleniu od budowli sakralnej. Jedynie przedstwawiciele elit i wyższego duchowieństwa chowani byli w obrębie kościółów lub w i ich najbliższym otoczeniu. Zmarli chowani byli do grobu na osi wchód-zachód, w większości w pozycji wyprostowanej na wznak, z rękami ułożonymi wzdłuż ciała. Znacznie rzadziej obserwowano inne sposoby ułożenia ciał zmarłych. Większość grobów pozbawiona była konstrukcji. Tylko w nielicznych grobach stwierdzono pozostałości trumien lub tzw. obstaw kamiennych. Sporadycznie występowały sarkofagi i konstrukcje do nich zbliżone. W wyposażeniu dominowały u kobiet i dzieci ozdoby i części stroju, rzadziej narzędzią i przedmioty codziennego użytku charakterystyczne raczej dla grobów męskich. Broń występowała bardzo rzadko i była typowym elementem wyposażenia grobów męskich w wieku Maturus. Analiza antropologiczna przeprowadzona tylko dla niewielkiej grupy stanowisk wykazała, że w grobach chowano zarówno dzieci, kobiety i mężczyzn. Cechy obrządku pogrzebowego w Małopolsce wskazują na jego powiązania z tradycją zachodnio i wschodniosłowiańską.