Armenia and the Nagorno-Karabakh conflict. The armenian position and the impact of the conflict on the international policy and the internal situation in Armenia.

Niniejsza praca to próba analizy zaangażowania Armenii w trwający od 1988 r. spór z Azerbejdżanem dotyczący terytorium Górskiego Karabachu zamieszkałego w większości przez Ormian, a formalnie należącego do Azerbejdżanu. W okresie sowieckim stanowił on obwód autonomiczny w granicach Azerbejdżańskiej SRR. Pod koniec lat 80. XX w. osłabieniu władzy centralnej ZSRR towarzyszyło rozbudzenie dążeń niepodległościowych w republikach związkowych, a Górski Karabach zgłosił żądanie przyłączenia do Armeńskiej SRR. Chaos wiążący się z rozkładem imperium radzieckiego sprzyjał eskalacji napięcia w regionie prowadząc do aktów przemocy, a ostatecznie do wybuchu wojny, która trwała w latach 1992-1994 i w której naprzeciw siebie stanęły siły Górskiego Karabachu wspomagane przez Armenię oraz wojska Azerbejdżanu. Ostateczne zwycięstwo odniósł Górski Karabach, który do dziś okupuje ok. 9 % azerskiego terytorium, co łącznie z obszarem byłego Autonomicznego Obwodu Górskiego Karabachu stanowi prawie 14 % powierzchni Azerbejdżanu.W pierwszym rozdziale pracy przedstawiono burzliwe dzieje tego obszaru wskazując na historyczne argumenty, które wysuwają dziś Armenia i Azerbejdżan chcąc umotywować swoje prawa do jego posiadania. Rozdział opisuje również rywalizację mocarstw regionu: Turcji, Persji i Rosji, toczącą się od XVII w. na Kaukazie Południowym. Jednak współczesne granice państwowe na Zakaukaziu stanowią konsekwencję decyzji władz bolszewickich. Powstanie Azerbejdżańskiej i Armeńskiej SRR spowodowało przepływ ludności, którego efektem było znaczne ujednolicenie narodowościowe tych podmiotów. Jednak duża liczba Ormian zamieszkiwała pozostający w granicach azerbejdżańskich Górsko-Karabaski Obwód Autonomiczny. To ich separatystyczne dążenia były przyczyną wybuchu konfliktu w 1988 r.Drugi rozdział pracy dotyczy rozmów pokojowych prowadzonych pod auspicjami Grupy Mińskiej OBWE. Od podpisania układu o zawieszeniu broni z 1994 r. to ona odgrywa pierwszoplanową rolę w procesie negocjacyjnym. Jednak na przestrzeni lat współprzewodniczące jej od 1997 r. Rosja, Francja i USA nie zdołały wypracować zadawalającego wszystkie strony rozwiązania. Do dziś utrzymuje się pat wynikający z nieprzejednanego stanowiska Armenii, która nie godzi się na wycofanie sił ormiańskich z zajętych ziem Azerbejdżanu oraz na status Górskiego Karabachu jako autonomii w jego granicach, a także pozycji Azerbejdżanu, który, który nie godzi się żadne rozwiązana naruszające jego integralność terytorialną.Uwikłanie w wieloletni spór z Azebejdżanem od samego początku rzutowało na sytuację nowopowstałej Republiki Armenii. W trzecim rozdziale pracy omówiony został wpływ czynnika karabaskiego na orientacje polityki zagranicznej Armenii i jej relacje z sąsiadami: Iranem i Turcją oraz z potęgami mającymi kluczowe znaczenie w regionie: Rosją i USA. Brak uregulowania konfliktu karabaskiego i związane z tym utrzymujące się zagrożenie wznowienia działań zbrojnych rzutują na strategię bezpieczeństwa Armenii, której najdłuższe granice to te z wrogimi jej Turcją i Azerbejdżanem.Czwarty rozdział opisuje wpływ zaangażowania w konflikt karabaski na sytuację wewnętrzną w Armenii. Po pierwsze, był to jeden z najważniejszych czynników warunkujących kształtowanie się armeńskiej elity politycznej w okresie rozpadu ZSRR oraz silne uzależnienie polityki suwerennych już władz od przebiegu negocjacji pokojowych. Po drugie, konflikt w Górskim Karabachu wpłynął na zahamowanie procesu demokratyzacji nowopowstałego państwa, do którego przyczyniła się jego militaryzacji i tendencje do monopolizacji władzy przez rządzących. Trzecim skutkiem sporu karabaskiego jest utrzymująca się trudna sytuacja ekonomiczna Armenii. Ostatnią, lecz być może najistotniejszą jego konsekwencją jest wpływ na kształtowanie się ormiańskiej tożsamości narodowej.

The aim of this paper is to analyze the involvement of Armenia in the conflict with Azerbaijan over Nagorn-Karabakh which lasts from 1988. The territory of Nagorno-Karabakh, mostly inhabited by Armenians, officially belongs to Azerbaijan. During the Soviet period it was an autonomous oblast within the Azerbaijan SSR. At the end of the 80s the weakening of central government of the USSR came together with the awakening aspirations for independence in the republics of the Union. It was then that the Nagorno-Karabakh requested to be joined to the Armenian SSR. Chaos continued as the Soviet empire was ment to fell apart. Tensions growing in the region lead to acts of violence, and ultimately to the outbreak of the war, which lasted between 1992-1994. Forces of Nagorno-Kaabakh supported by Armenia the army of Azerbaijan. The final victory was over Nagorno-Karabakh, which until now occupies about 14 % of Azerbaijani territory. The first chapter of the study presents the tumultuous history of the South Caucasus. It describes the rivalry powers of the region: Turkey, Persia and Russia, which continued wars over this territory since the 17th century. However the modern borders in the South Caucasus are the consequence of the decisions of the Bolsheviks. Establishment of Azerbaijan and Armenian SSR resulted in migrations which had as a consequence a significant ethnic unification of these entities. However, a large number of Armenians residing within the limits of Azerbaijani-Karabakh Górsko Autonomous Oblast. These were their separatist aspirations that caused the outbreak of the conflict in 1988.The second part of this work concentrates on the peace talks under the auspices of the OSCE Minsk Group. Since the signing of the ceasefire in 1994, it played a leading role in the negotiation process. However, over the years the Russia, France and the United States (co-chairs of the Minsk Group) have failed to work out a solution satisfactory for all parties. The stalement remains due to the intransigent position of Armenia, which does not agree on the withdrawal of Armenian forces from the occupied lands of Azerbaijan and on the status of Nagorno-Karabakh as the autonomy within azerbaijani borders, as well as due to the position of Azerbaijan, which does not agree to any violation of its territorial integrity.Involvement in long-term dispute with Azebejdżanem from the beginning influenced the situation in the newly created Republic of Armenia. The third chapter discusses the impact of the Karabakh conflict on Armenian foreign policy and its relations with neighbors: Iran and Turkey, and with the powers which play key role in the region: Russia and the United States. Lack of the settlement over Nagorno-Karabakh creates the threat of possible war and so it influences the security policy of Armenia, which has its longest borders with hostile Turkey and Azerbaijan.The fourth chapter describes the influence of involvement in the Karabakh conflict on the internal situation in Armenia. Firstly, it was one of the most important factors determining the development of the Armenian political elite during the collapse of the USSR. Secondly, the conflict in Nagorno-Karabakh slowed down the process of democratization in Armenia and contributed to the militarization of the country and tendency of authorities to monopolize the political scene. The third effect of the Karabakh dispute is the continuing difficult economic situation of Armenia. The last, but perhaps the most important consequence is the impact on the Armenian national identity.