Emigracja i stereotypy. Problemy bohaterów-emigrantów w literaturze polskiej ostatniego półwiecza

Niniejsza praca składa się z trzech rozdziałów, które dotyczą analizy doświadczenia emigracji, na podstawie wybranych polskich utworów literackich ostatniego półwiecza, pisanych z autopsji przez emigrantów (wyjątek stanowi A. Stasiuk). W pierwszym rozdziale zostały przeanalizowane utwory Sławomira Mrożka "Moniza Clavier" i "Emigranci" oraz Edwarda Redlińskiego "Szczuropolacy". Wybrane zostały one, jako podstawa literatury o zarobkowej emigracji polskiej. Doskonale zostało przedstawione w nich samo doświadczenie emigracji w groteskowy, celowo przerysowany sposób, dzięki czemu dosadnie podkreślono absurdalność siły stereotypów oraz barier kulturowo-językowych. W drugim rozdziale został przedstawiony problem polsko-niemieckich uprzedzeń wciąż trwałych w XXI wieku, na podstawie "Nocy" Andrzeja Stasiuka oraz "Śmierci czeskiego psa" Janusza Rudnickiego. Obaj pisarze za pomocą prowokacji, groteski, ciętego języka ukazują głupotę i konsekwencje stereotypowego myślenia, niestety głęboko zakorzenionego w obu społeczeństwach, które jako sąsiadujące ze sobą są tym bardziej zmuszone do dialogu. W trzecim rozdziale emigracja do krajów zachodnich jest ukazana jako pewien przymus współczesnego Polaka, który bez względu na wykształcenie i nabyte już doświadczenie zawodowe musi wyjechać i wykonywać ogłupiającą pracę, którą gardzą miejscowi. Obie powieści "Przebiegum życiae" Piotra Czerwińskiego oraz "Global Nation" Grzegorza Kopaczewskiego ukazują codzienne problemy ludzi na emigracji, ich rozterki dotyczące pracy oraz relacji międzyludzkich.

This dissertation consists of three chapters which refer to the analysis of emigration based on chosen literary pieces of the last fifty-year period, written by the emigrants themselves (an exception is Andrzej Stasiuk). The first chapter is the analysis of Moniza Clavier and Emigranci by Sławomir Mrożek, and Szczuropolacy by Edward Redliński. They were chosen as the fine examples of the Polish economic emigration in Polish literature. They perfectly portray the purposely exaggerated description of the experience of the emigration, by which we can observe the absurdity of the impact of stereotypes and language and cultural barriers. The second chapter is the analysis of Noc by Andrzej Stasiuk and Śmierć czeskiego psa by Janusz Rudnicki which shows the problem of the still existing prejudices between Polish and German nations. Both of the writers use provocation, grotesque and sharp tongue to expose the stupidity and the consequences of following the stereotypes, which is unfortunately deeply enrooted in both societies. The third chapter contains the view on emigration being the compulsion for the Polish people nowadays. Regardless the education and experience they may have they are forced to leave their country and do the work which is considered humiliating by the locals. Both of the chosen novels, Przebiegum życiae by Piotr Czerwiński and Global Nation by Grzegorz Kopaczewski, show everyday problems of the emigrants and their dilemmas at work and in their private life.