Między kinem a popkulturą. Mobilność mitu samuraja

This paper considers the ways in which popular culture creates, through a series of media representations, the myth of the samurai, and then introduces it to the wide circulation of cultural texts. It is subjected to the multiple and sometimes far-reaching transformations and modifications, which result in both the semantic enrichment of the Japanese warrior's image and its trivialisation, that reduce it to the number of duplicated iconic symbols.In the first part of paper I focus on setting both the theoretical (by introducing category of mobility) and the historic context (by presenting the period of existence of a samurai class). Then, using the conception of the myth, I'm trying to determine how pop culture builds the image of a samurai and how it uses elements that determines him and finally look at the figure of Toshiro Mifune – the actor, whose roles and acting have significantly influenced the perception of a Japanese warrior. Subsequent chapters are devoted to analyzes of the films - using Akira Kurosawa’s "Seven Samurai" (1954) and John Sturges’ "The Magnificent Seven" (1961) as an example I am trying to determine how a universal narrative, set in the historical and national context is transposed into different cultural field and adapted to local conditions. On the other hand, the series "Samurai Champloo" (2004) by Shinichiro Watanabe will serve me to indicate a different strategy, based not on the exchange, but the harmonious combination of traditional themes and motifs that have been already transformed and modified, with using the possibilities offered by the medium of anime to the series.

Niniejsza praca poświęcona jest omówieniu sposobów, w jaki kultura popularna tworzy, poprzez szereg przedstawień medialnych, mit samuraja, a następnie wprowadza go w szeroki obieg tekstów kultury. Poddawany jest on przy tym wielokrotnym, niekiedy daleko idącym, przekształceniom i modyfikacjom, skutkującym zarówno znaczeniowym ubogaceniem wizerunku japońskiego wojownika, jak i jego trywializacją, sprowadzeniem do szeregu powielanych ikonicznych znaków.W pierwszej części pracy skupiam się na zarysowaniu kontekstu zarówno teoretycznego (poprzez kategorię mobilności), jak i historycznego (przedstawiając okres istnienia klasy samurajskiej). Następnie, wspomagając się koncepcjami dotyczącymi mitów, staram się określić, jak popkultura buduje wizerunek samuraja oraz jak wykorzystuje elementy go określające, by na koniec przyjrzeć się sylwetce Toshiro Mifune, a więc aktora, którego role i gra znacząco wpłynęły na sposób postrzegania postaci japońskiego wojownika. Kolejne rozdziały poświęcone są już analizom filmowym – na przykładzie obrazów „Siedmiu samurajów” (1954) Akiry Kurosawy i „Siedmiu wspaniałych” (1961) Johna Sturgesa próbuję określić, w jaki sposób pewna uniwersalna narracja, osadzona w kontekście historycznym i narodowym, zostaje przetransponowana do innego kręgu kulturowego i dostosowana do warunków lokalnych. Z kolei serial „Samurai Champloo” (2004) Shinichiro Watanabe posłuży mi do wskazania odmiennej strategii, opartej już nie na wymianie, ale na harmonijnym połączeniu wątków wziętych z tradycji z tymi poddanymi już przekształceniom i modyfikacjom, przy jednoczesnym wykorzystaniu przez serial możliwości, jakie daje medium anime.