SPACE IN LANGUAGE. SPATIAL RELATIONS IN GRAMMAR AND SPATIAL METAPHORS IN CROATIAN LANGUAGE

Celem tej pracy jest określenie, w jaki sposób pojęcie przestrzeni wpływa na język, a konkretniej, na język chorwacki. Autor podzielił dysertację na dwie zasadnicze części: gramatyczną i metaforyczną.W pierwszej części autor bada obecność przestrzeni w gramatyce chorwackiego języka. Innymi słowy, zastanawia się, dlaczego przestrzeń nie posiada swojej kategorii gramatycznej, jak na przykład czas czy osoba. Autor przygląda się elementom przestrzennym zawartym w przysłówkach, przyimkach, przypadkach, prefiksach czasownikowych oraz sufiksach rzeczownikowych języka chorwackiego.Druga część pracy poświęcona jest metaforom przestrzennym w języku chorwackim. Bazując na badaniach amerykańskich uczonych, George'a Lakoffa i Marka Johnsona autor sporządza przegląd metafor pojęciowych języka chorwackiego opartych na relacjach przestrzennych. Analiza tych metafor pokazuje, że Chorwaci przez pryzmat przestrzeni rozumieją takie pojęcia jak: czas, ludzkie emocje i uczucia, psychikę człowieka i inne.Autor stara się udowodnić, że pojęcie przestrzeni jest bardzo ważne dla systemu pojęciowego człowieka, co się ujawnia w systemie gramatyki i metafor języka chorwackiego i innych języków indoeuropejskich.

The aim of this study is to determine how the concept of space affects the language - and more specifically - Croatian one. The author divided dissertation into two main sections: grammatical and metaphorical one.In the first part the author examines the presence of the spatial concept in the grammar of Croatian language. In other words, he wonders why the space does not have its grammatical category, such as a grammatical category of a time or a person. He tries to find spatial elements contained in adverbs, prepositions, verbal prefixes and nominal suffixes of Croatian.The second part of the dissertation covers spatial metaphors in the Croatian language. Based on the research of American scholars, George Lakoff and Mark Johnson, the author tries to review all the conceptual metaphors based on spatial relations which are used in Croatian language. Such analysis of these metaphors shows that Croats understand concepts such as time, human emotions, feelings and psychology in terms of spatial relations. Mostly they use orientational and CONTAINER metaphors (e.g. MORE IS UP, HAPPINESS IS UP, PARTS OF HUMAN BODY ARE CONTAINERS etcetera).With this dissertation the author tries to prove that the concept of space is very important for the human conceptual system, which can be seen in the grammar and metaphorical system both in Croatian and in other Indo-European languages.