Celem niniejszej pracy było omówienie problematyki jaką niesie ze sobą tłumaczenie rekcji oraz pojęcia rekcji samego w sobie. Całość została podzielona na pięć części i napisana w oryginale w języku niemieckim. Część pierwszą otwiera analiza terminów pojęcie (niem.: Begriff) oraz definicja (niem.: Definition) oparta na podstawie DIN 2330. Następnie, opisane i zestawione ze sobą zostają cztery definicje rekcji zawarte w „Linguistisches Wörterbuch” S. Lewandowskiego, „Sachwörterbuch zur Sprachwissenschaft” D. Homberbera oraz dwóch monolingualnych słownikach: Duden (1996) oraz PONS (2004). Z zestawienia wynika, że autorzy poszczególnych definicji formułowali je w oparciu o opinie językoznawców i gramatyków uznających rekcję i walencję za pojęcia porównywalne. Część druga poświęcona jest przyimkom oraz funkcji jaką spełniają w nauce o częściach mowy. Przyimki wchodzące w skład dopełnienia przyimkowego tracą swoje pierwotne znaczenie. Skutkiem tej zmiany mogą być znaczne trudności translatoryczne. W rozdziale wykazane zostały także na podstawie „Syntax” Ch. Dürscheid, różnice pomiędzy dopełnieniem przyimkowym a przysłówkiem przyimkowym. W dalszej kolejności porównane ze sobą zostają pojęcia walencji oraz rekcji wg. gramatyk: Helbig i Buscha, J. Darski, U. Engel oraz Duden. Celem ich szczegółowego opisu było udowodnienie, że pomimo wielu nasuwających się podobieństw, walencja i rekcją są pojęciami zgoła odmiennymi, które nie mogą być ze sobą mylone ani tym bardziej zamiennie stosowane. Pracę zamyka opis makro- i mikrostruktury dwóch słowników walencyjnych („Słownik walencyjny czasowników niemieckiej i polskich” N. Morciniec, L. Cirko, R. Ziobro i „Wörterbuch der Valenz etymologisch verwandter Wörter” K.-E. Sommerfeldt) oraz dwóch ogólnych (DUDEN 2006 i PONS 2007). Omówiona również zostaje ich przydatność oraz możliwość zastosowania przy tłumaczeniach. Na koniec wyciągnięty zostaje wniosek, że słowniki walencyjne choć wyczerpujące, stosowane są rzadko przy tłumaczeniu wypowiedzi zawierających rekcję, a słowniki ogólne mimo tego, że mogą być i często są używane przy tego typu tłumaczeniach, to nie zawsze pozwalają na wgląd w istotę znaczenia, a jedynie w ekwiwalent.
The thesis described was originally written in German and its key issue is a government in that language. In the first part of the thesis there are the concepts of a term and a definition explained, on the basis of DIN 2330. Next, there are four definitions of a government quoted, described and compared, from S. Lewandowski’s “Linguistisches Wörterbuch”, D. Homberber’s “Sachwörterbuch zur Sprachwissenschaft” and two monolingual dictionaries: Duden (1996) and PONS (2004). Based on comparisons, there are conclusions drawn that the authors of definition refer to linguists and grammarians who compare a government with a valency. Further stage of the study was to describe the propositions and their role in morphology. On this basis, the arguments have been put forward that the prepositions, being a part of prepositional complement, lose their primary meaning, what may contribute to the problems of translation. Also, there are differences between a prepositional complement and a prepositional adverb showed (on the basis of Ch. Dürscheid’s “Syntax”). The valency and the government has been described in detail (acc. to Helbig und Buscha’s, J. Darski’s, U. Engel’s and Duden’s grammars). The purpose of such an extensive description was a possibility of precise comparison of these two terms, and then to prove that, regardless of many similarities, these are distinct terms and cannot be confused and used interchangeably. The last stage of the study was to describe macro and micro structures of two valency dictionaries (N. Morciniec, L. Cirko, R. Ziobro’s “Valency dictionary of Polish and German verbs” and K.-E. Sommerfeldt’s “Wörterbuch der Valenz etymologisch verwandter Wörter”) and general dictionaries (Duden 1996 and PONS 2007). On this basis, this dictionaries’ usefulness and possibility to be used in translating has been described. Then there were conclusions drawn that valency dictionaries are used rarely, while general dictionaries can be used, but it is important to remember that translating is not only finding equivalents.
Das Titel der beschrieben Arbeit lautet Rektion als Begriff und ein Übersetzungsproblem. Im ersten Teil wurde Bedeutung von Begriff und Definition laut DIN 2330 erläutert. Als nächstes wurden vier Definitionen des Begriss Rektion miteinander verglichen, basierend auf from S. Lewandowski’s “Linguistisches Wörterbuch”, D. Homberber’s “Sachwörterbuch zur Sprachwissenschaft” und zwei monolinguales Wörterbüchern Duden (1996) and PONS (2004). Woraus zu erschließen ist, dass es mehrere Arten der Definition gibt, die sich in der Struktur voneinander deutlich unterscheiden können. Die längeren Definitionen berufen sich auf Wissenschaftler und Grammatiker, die die Rektion mit der Valenz vergleichen.Im weiteren Teil wurden Präpositionen miteinander verglichen und Unterschiede zwischen Präpositionalobjekt und präpositionales Adverb nach „Syntax“ von Ch. Düürscheid angedeutet. Detaliert beschrieben wurden auch Valenz und Rektion (nach Helbig und Buscha, J. Darski, U. Engel und Duden-Grammatik). Es wurden wesentliche Unterschiede und wenige Ähnlichkeiten zwischen den Begriffen geschildert. Im letzten Teil der Arbeit wurden jeweils zwei Valenz- ( von N. Morciniec, L. Cirko, R. Ziobro „Valenzwörterbuch der deutschen und polnische Verben“ und K.-E. Sommerfeldt „Wörterbuch der Valenzetymologisch verwandter Wörter) und Allgemeinwörterbücher (Duden 1996 und Pons 2007) dargestellt, deren Rolle bzw. Verwendbarkeit bei der Übersetzung und deren Makro- und Mikrostrukturen
