Istria domestic or foreign: between regional and national identity

Celem pracy jest ukazanie specyfiki regionu wynikającej z różnorodności etnicznej i kulturowej jego mieszkańców. Jest to próba zdefiniowania istryjskiej convivenzy, tożsamości oraz charakterystyka elementów wchodzących w skład istryjskiego wiejskiego charakteru, które wpływają na rozwój turystyki regionalnej półwyspu. Omówiono także pojęcie istryjskiego dziedzictwa kulturowego – baštiny, rozumianej zgodnie z chorwacką literaturą fachową jako proces selekcji elementów kultury pochodzących z przeszłości, które poddawane są zabiegom przystosowywania wymogom i potrzebom współczesności. Przeprowadzono również ich analizę, aby w oparciu o tezę Erica Hobsbowna oraz Jerzego Szackiego zobrazować w jaki sposób doszło do konstrukcji współczesnego oblicza istryjskości. Praca ta zawiera również przykłady prób definiowania istryjskości przez ekspertów różnych dziedzin nauki oraz przez mieszkańców Istrii, a także Chorwatów z pozostałych regionów państwa. Przedmiotem badań stał się również spór dotyczący uznania Istrian za odrębną mniejszość narodową żyjącą w obrębie Chorwacji, która przejawia aspiracje polityczne, realizowane przez członków regionalnej partii politycznej, do uzyskania autonomii. Aby odpowiedzieć na pytanie czy realizowana przez nich polityka posiada cechy irredentyzmu, w pracy zawarto analizę wyników, przeprowadzonej na terenie istryjskiej Labinštiny, ankiety zatytułowanej Istrianie i istryjska autonomija. W treści rozważań znalazły się również wypowiedzi członków patrii IDS dotyczące przyczyn dążeń do uzyskania, tego szczególnego dla województwa istryjskiego, statusu , a także reakcje i wypowiedzi tych, którzy się temu sprzeciwiają lub są zdania, że projekt ten to szantaż wymuszający na władzy państwowej wydania zgody i przyznania województwu większych funduszy. Aby módz odpowiedzieć na pytanie: w jaki sposób idea autonomii rozumiana jest przez obywateli Republiki Chorwacji, praca zawiera anonimowe wypowiedzi urzytkowników internetu, którzy projekt ten popierają lub też tych, którzy dopuszczają się jego ostrej krytyki. Przywołano także strony internetowe oraz nazwy grup społęcznościowych na portalu Facebook, które zrzeszają znaczną liczbę osób domagających się nierzasko istryjskiej terytorialnej i politycznej suwerenności. Biorąc więc pod uwagę tezę Jerzego Nikitorowicza, mówiącą, że głosy zabiegające o autonomię stanowią jedną z cech grupy etnicznej, dążenia Istrii zostały potraktowane jako manifestacja zagrażająca prowadzonej przez chorwacki rząd polityce opartej na centralizacji kraju, która może pobudzić niepodległościowe aspiracje innych, zamieszkujących terytorium państwa chorwackiego, grup etnicznych.

The aim of this thesis is presenting the uniqueness of the Istria region resulting from ethnic and cultural varieties of its inhabitants. It is also an attempt to define the Istria convivenza, the question of identity and specific elements – included in the Istrian rural nature – which influence the development of the regional tourism in the largest peninsula of the Adriatic Sea. Moreover, there is the explanation of the Istrian cultural heritage – baština – which is seen as the process of selecting past cultural elements (that are set out to adapting the requirements and current people’s needs) according to Croatian specialist literature. There is analysis, based on the Eric Hobsbow's and Jerzy Szacki's theories, to illustrate that it is able to create the current Istrian nature. Furthermore, this dissertation contains efforts of defining so called ''Istrianity'' by experts of different scientific fields as well as Istria inhabitants, and Croatians from other parts of the country. The object of this research is also an argument concerning the recognition of Istrians as a separate minority group which has its own political affiliations (being taken by members of a regional political party to achieve their autonomy). To answer the question whether the policy contains features of irredentism, in the thesis there is the examination (conducted on the territory of Istrian Labinština) of the questionnaire entitled ''Istrians and the Istrian autonomy''. In the results there are members of IDS party's statements concerning the source of aspiration for establishing the status of this Istrian province and also the reactions and opinions of those who are opposed to this efforts or think that this project is the blackmail which extorts the agreement from the country officials leading up to acquiring more funds. To be able to answer the question in what way citizens of the Croatian Republic understand their autonomy it was necessary to include people's anonymous statements (those who are in favour as well as those who support this idea) found on the Internet. In addition, there are names of websites and social groups in the Facebook portal in which these communities demand their territorial and political sovereignty. Taking into account Jerzy Nikitorowicz's premise that attempts of possessing the autonomy by one of the ethnic group, can be treated as the manifestation which threatens Croatian politics of the country centralisation because it may spur other ethnic Croatian groups into action for getting their independence.