Niniejsza praca miała na celu analizę pewnych osobliwości przekładu filmowego na materiale tłumaczenia na język rosyjski listy dialogowej filmu Olafa Lubaszenki „Chłopaki nie płaczą”. Wybór akurat tego filmu związany był z tym, że scenariusz odzwieciedla współczesny język polski, który w danym filmie często przekracza wręcz kanony języka literackiego. Dzięki bogactwu materiału praktycznego pokazanych zostało wiele elementów, których przekład na język obcy wymaga od tłumacza nie tylko doświadczenia praktycznego, ale również wiedzy z zakresu teorii przekładu. Celem autora danej pracy magisterskiej było realizowanie konkretnych zadań: zademonstrowanie w jakim stopniu w przekładzie zrealizowane zostało jedno z podstawowych założeń teorii tłumaczeń filmowych jakim jest kompresja tekstu, wskazanie elementów potencjalnie trudnych do przetłumaczenia, analiza sposobu w jaki tłumacz realizował poszczególne tłumaczenia oraz ocena jakości danego przekładu na podstawie statystycznego zestawienia prawidłowych i nie prawidłowych wariantów przekładu. Praca składa się z czterech rozdziałów. Pierwszy poświęcony jest przybliżeniu pojęcia języka filmu jako zespołu reguł, z których składa się wypowiedź filmowa. Drugi rozdział nastawiony jest na przedstawienie specyfiki warstwy językowej dzieła filmowego i technik realizacji jego przekładu. Rozpatrywane zjawisko kompresji tekstu pokazało, że tłumacz wykorzystał metodę redukcji tekstu skracając repliki o elementy nie wnoszące do treści filmu żadnej nowej informacji lub redukując te elementy, które jednocześnie możemy odczytać z ekranu. Niestety, nie da się nie zauważyć, że utraciła się w ten sposób cała „świeżość” i wyrazistość wypowiedzi bohaterów, a co za tym idzie ucierpiał na tym również koloryt poszczególnych postaci.W rozdziale trzecim na materiale wybranego filmu omówione i scharakteryzowane zostały te elementy tekstu, które mogły sprawić tłumaczowi szczególną trudność. W tym przypadku były to fragmenty tekstu zawierające następujące elementy: realia, nazwy własne, frazeologizmy słownikowe jak również przykłady z języka potocznego, kalambury, przekleństwa i inwektywy.W rozdziale czwartym ukazane zostały błędy leksykalne, które popełnił tłumacz. Wynikają one głównie ze zbieżności brzmień fonetycznych słów polskich i rosyjskich. Często spotykanymi w tej wersji tłumaczenia były także błędy leksykalne polegające na posiadaniu przez słowa polskie więcej niż jednego znaczenia. Pojedyncze przykłady pozbawione są jednak jakiejkolwiek logiki i trudno stwierdzić czym kierował się tłumacz wybierając to, a nie inne słowo. Oceniając jakość danego tłumaczenia, za punkt wyjścia uznając stosunek udanych i błędnych decyzji tłumacza, dochodzimy do wniosku, iż rosyjskojęzyczna wersja wywołuje całkiem dobre wrażenie, a stosunek prawidłowych i nieprawidłowych wariantów przekładu, z punktu widzenia teorii przekładu, pokazuje znaczną przewagę tych pierwszych. Jednak pracując na trudniejszych elementach języka, tłumacz kierował się intuicją, czego rezultatem jest duża ilość błędów. Jeśli za główne zadanie przekładu uznamy jego naturalność to, o ile tłumaczowi udało się przekazać żywość języka potocznego, o tyle z elementami takimi jak podtekst czy gra słów zdecydowanie sobie nie poradził.
This diploma deals with the problem of film translation according to Russian version of Polish movie Boys Don't Cry, directed by Olaf Lubaszenko. The research is focused on both cultural similarities and inequalities in translation. This film was selected due to the fact that its dialogs shows contemporary Polish language. We saw a set of elements which transfer to another language requires from interpeter not only skills and experience, but also knowledge of the theory of translation. The Diploma thesis is divided into four chapters. First chapter describe definitions of the language of film. Chapter number two deals with transformations necessary from the technical point of view as for exemple all kinds of text compression. The third chapter explores the practice of interpreting the text with elements such as: words and expressions for culture-specific material things, fixed expressions (such as idioms), a proper nouns, the pun, coarse language and an argot.Chapter number four shows wide range of exemples of incorrect translation.Assessing the quality of the translation on the basis of the theory of translation we came to the conclusion that although that Russian version, from the theoretical point of view, is correct. Unfortunately, there was a lot of incorrectness.
Настоящая работа имела целью исследование некоторых особенностей киноперевода на материале звуковой дорожки (и субтитров) русскоязычной переводной версии польского фильма «Chłopaki nie płaczą» (режисер Олаф Любашенко). Наш выбор именно этой кинокомедии предопределяло то обстоятельство, что кинодиалоги этого фильма, рассказывающего о современной жизни поляков (в том числе криминального мира), составлены на современном живом разговорном языке, нередко выходящем за границы литературного. Здесь мы усмотрели множество элементов, передача которых на другой язык требует от переводчика не только практических навыков, но и знания теории перевода. Достижение поставленной цели предполагало решение трех конкретных задач: продемонстрировать меру соблюдения в кинопереводе такой основной особенности как нацеленность на сокращение исходного текста; выявить элементы текста, являющиеся потенциально сложными для передачи на другой язык и нуждающиеся в несловарном переводе, и проанализировать практику работы с ними переводчика; оценить качество перевода, представить соотношение удачных и неудачных решений переводчика.Дипломное сочинение состоит из четырех глав. Первая посвящена раскрытию сущности понятия «язык кино» как сложного сочетания изображений, слов и прочих звуковых элементов. Вторая глава, нацеленная на рассмотрение специфики кинотекста, выясняет главные особенности киноперевода и представляет техники его реализации. В качестве главной особенности, обязательной для трансформации кинотекста из одной языковой версии в другую, выделяется необходимость обращения к компрессии. Степень следования этому правилу прослеживается во второй главе на материале монологов и диалогов анализируемого фильма. В общем сложности мы рассмотрели двадцать один пример несоответствия «по длине» исходных и переводных фраз. Переводчик обращался к сокращению тех элементов, которые в данном контексте не несут основной информации или объясняются изображением на экране. Следует отметить, что обращение переводчика к компрессии текста в большинстве случаев все-таки обходилось без потери общего смысла. Однако нельзя не указать, что содержание диалогов и яркость реплик героев фильма стали менее «яркими» чем в оригинале, что явилось следствием использованных сокращений.Третья глава рассматривает практику работы переводчика с такими элементами текста, как: реалии (у нас они представлены единицами прецедентного характера); фразеологические единицы – в классической форме и в виде разговорных выражений; имена собственные; элементы текста, содержащие игру слов; ругательства и инвективы.В четвертой главе исследуются примеры ошибочного перевода. Оценивая качество перевода на основе соотношений удачных и неудачных решений переводчика, его знакомства или незнакомства с правилами киноперевода и художественного перевода, мы приходим к выводу: несмотря на то, что русскоязычная версия производит плохое впечатление, соотношение примеров корректного и некорректного перевода в целом, несомненно, оказывается в пользу первого, все переводческие заслуги следует отнести к хорошему знанию языка переводчиком, его языковому «чутью». Вместе с тем, со сложными случаями перевода (на их рассмотрении мы и сосредоточились в этой работе) он работал по интуиции, не зная правил сложившейся переводческой практики. Отсюда обилие недочетов и ошибок. Подтверждением отсутствия у переводчика необходимых профессиональных навыков в кинопереводе является также тот факт, что он не умеет пользоваться правилами редукции кинотекста.И если главное в переводе фильма – «естественность» разговорного языка, искромётность диалога и лёгкость «живого» общения – переводчику в основном передать удалось, то с иными тонкостями содержания – обилием подтекста, ссылками на сопутствующие явления действительности, присутствием игровых элементов – он уже не справился.
