Problemy przy standardyzacji mikrojęzyków słowiańskich na przykładzie języka bośniackiego

The turn of the eighties and nineties in Central and Eastern Europe has resulted in many changes. The demolition of the Berlin Wall and the communist bloc division contributed to the democratic transition. The most serious consequences of these changes occurred in the former Yugoslavia and was probably the most cruel consequence of World War II. Civil war in the Balkans lasted from 1991 to 1995, and met a bloody toll that has led to many changes in this area primarily in regards to politics and economy, but also social and culture. It is also a time of the no longer functioning diasystem of Serbo-Croatian and a move in the regulations of new, independent states leads to a series of misunderstandings that sometimes tries to find a solution on the other side of the front. Along with building state independence and creating the restoration of the national identity of each nation, comes the inevitability of nationalistic conflict. This was the tone at various levels of public life for former members of Yugoslavia. Bosnia strengthened their national identity in reference to the Bosnian language, which was one of the integral elements of the process of nation building. According to the constitutional regulations of 1998 the official languages were to be Bosnian, Serbian and Croatian, with the alphabet being Latin and Cyrillic. This provision was to be the solution and the answer to all the embarrassing questions about the Bosnian language. The paper presents a variety of positions linguists contribute to in this topic, presenting both supporters and opponents of the Bosnian language acceptable standards. The problem of language in Bosnia and Herzegovina was presented in terms of sociolinguistic guidelines giving examples of public life, government offices, schools and the media. The work is the nucleus of the subject addressed, and motivates further research, as answers lay in the current use of the language as well as future discussion on the matter.

Przełom lat osiemdziesiatych i dziewięćdziesiatych w Europie środkowo-wschodniej zaowocował wieloma przemianami. Zburzenie muru berlińskiego oraz rozłam bloku komunistycznego przyczyniły się do przemian demokratycznych. Najpoważniejsze konsekwencje tych przemian pojawiły się na terenie byłej Jugosławii i prawdopodobnie były najokrutniejsze w skutkach od czasów II wojny światowej. Wojna domowa, wojna ojczyźniana na Bałkanach trwająca od 1991 do 1995 roku zebrała krwawe żniwo oraz doprowadziła do wielu zmian na tym terenie mając na względzie przede wszystkim zmiany polityczne i ekonomiczne, ale także społeczne i kulturowe. Jest to również czas, kiedy przestaje funcjonować diasystem serbsko-chorwacki i właśnie to posunięcie w rozporządzeniach nowopostałych, niezależnych państw doprowadza do szeregu nieporozumień, które czasem próbują odnaleźć rozwiązanie po drugiej stronie frontu. Wraz z budowaniem niezależności pańswtowej oraz kreowaniem czy przywróceniem tożsamości narodowej poszczególnych nacji dochodzi do konfliktów nacjonalistycznych. Ma to swój wydźwięk na różnych płaszczyznach życia publicznego byłych członków Jugosławii. Naród bośniacki umacniając swoją tożsamość narodową odwoływał się do języka, który stanowił jeden z integralnych elementów tego procesu. Wedle rozporządzeń konstytucyjnych z 1998 roku do grupy języków urzędowych należy bośniacki, serbski oraz chorwacki, natomiast alfabetem obowiązującym jest łacinka i cyrylica. Zapis ten miał się stać rozwiązaniem oraz odpowiedzią na wszystkie kłopotliwe pytania wokół języka bośniackiego. W pracy przedstawiono różne stanowiska językoznawców wypowiadających się w tym temacie, zarówno zwolenników jak i przeciwników przyjęcia normy języka bośniackiego. Problem języka w Bośni i Hercegowinie został przedstawiony w aspekcie socjolingwistycznym podając przykłady z życia publicznego, urzędów, szkół oraz środków masowego przekazu. Praca stanowi zalążek poruszanego tematu oraz motywuje do dalszych badań, gdyż jest to temat ciągle aktualny i wywołujący wiele dyskusji.