Formalizm Gombrowicza w świetle wybranych koncepcji teoretycznych – implikacje dla nauk społecznych na przykładzie pedagogiki

Głównym problem badawczym niniejszej pracy jest pytanie: jak prezentuje się formalizm Gombrowicza w świetle wybranych koncepcji teoretycznych oraz jakie są implikacje tego zestawienia dla nauk społecznych na przykładzie pedagogiki.Poprzez charakterystykę perspektywy filozoficznej pisarstwa Gombrowicza i zestawienie jej z różnorodnymi odmianami formalizmu, zostało wyjaśnione i uzasadnione użycie określenia „formalizm” na koncepcję formy Gombrowiczowskiej. Następnie została podjęta próba zdefiniowania formy Gombrowicza w oparciu o istniejącą literaturę przedmiotową, co umożliwiło dokonanie analizy formalizmu Gombrowicza w świetle wybranych koncepcji teoretycznych. Ze względu na problematykę, badania zostały podzielone na dwa etapy: pierwszy dotyczący kultury (w aspekcie natury, języka, poznania i komunikacji) i drugi dotyczący podmiotowości (w aspekcie gry i władzy). Implikacje z przeprowadzonych badań zostały ukazane na przykładzie pedagogiki, poprzez wyprowadzenie z formalizmu Gombrowicza celu wychowawczego i postulatów, które powinny spełniać zarówno wychowanie, jak i sama osoba pedagoga.W ramach przeprowadzonych badań zostało udowodnione, że problematyka koncepcji formy Gombrowicza obejmuje zagadnienia, stanowiące fundament współczesnego myślenia o człowieku i posiada znaczny potencjał eksplanacyjny dla nauk społecznych.

The main goal of the thesis is to compare the Gombrowicz’s Formalism with selected theoretical concepts, and indicate the implications for social sciences examined through the pedagogy example. The Gombrowicz’s concept of a form has been categorized as a formalism (an analysis refers to divers variations of usage of this term). The research of the literature devoted to Gombrowicz’s concepts had made possible to construct the definition of the form, which was subsequently used for comparison with selected theoretical concepts. The comparative research was divided into two problem areas: the first one relates to culture (e.g. language, cognition, communication) and the other which concerns the problem of subjectivity (in the aspects of game and power). The implications for pedagogy include the educational aim and postulates that should be fulfilled by education in general, and by the educators.