Obraz świata podziemnego w " Wierszu żałobnym na gorzki i nienasycony hades"Jana Pikatora w kontekście greckich i łacińskich katabaz literackich

Przedmiotem niniejszej pracy jest analiza motywów eschatologicznych składających się na wizję świata podziemnego w pochodzącym najprawdopodobniej z końca XV wieku poemacie kreteńskim Ρίμα θρηνητική εις τον πικρόν και ακόρεστον Άδην (Wiersz żałobny na gorzki i nienasycony hades) Jana Pikatora z Retimno. Opowiadający o zejściu do hadesu utwór wykazuje zarówno wpływy kultury Europy Zachodniej jak i tradycyjnych greckich wierzeń. Właściwą analizę poszczególnych elementów budujących obraz zaświatów w omawianym wierszu, poprzedza podający podstawowe informacje o autorze i nakreślający tło historyczne wstęp a także zarys historii greckich i łacińskich katabaz literackich oraz średniowiecznej literatury wizyjnej. Elementy topograficzne budowy hadesu oraz występujące w nim istoty są na ogół wynikiem wielowiekowej i często międzykulturowej tradycji. Autor wykorzystuje je i łączy z własnymi pomysłami, tworząc w ten sposób oryginalny obraz pośmiertnej rzeczywistości człowieka. Wyciągnięcie ostatecznych wniosków i interpretację utworu utrudnia zniekształcony stan jego zachowania. Mimo podkreślanej często w zestawieniu z Apokoposem Bergadisa (innym utworem o podobnej tematyce i pochodzącym z tego samego okresu) obecności wpływów zachodnich, Wiersz żałobny na gorzki i nienasycony hades okazuje się ostatecznie bardzo bliski greckim wierzeniom ludowym.

The subject of this dissertation is to analyse eschatological motifs used by John Picatoros in his Ρίμα θρηνητική εις τον πικρόν και ακόρεστον Άδην. This Cretan poem, composed probably at the end of the XVth century, tells about a journey to the Hades, using elements known from the culture of Western Europe and traditional Greek beliefs. Few information about author, historical background of the work and a brief history of Greek and Latin katabases and medieval visionary literature, precede the main analysis of components of the Underworld in Picatoros' poem. Most of them have long and intercultural history. The author combines them and creates original image of the human afterlife. In spite of Western elements (which often are emphasized in relation to the other poem with similar subject and from the same period – Bergadis' Apokopos) vision of the Uderworld and afterlife in this poem turn out to be very close to those, which live in Greek folklore.