Odzwierciedlenie gotyckich pojęć dobra i zła w powieści Wilkiego Collinsa „ Kobieta w bieli”.

6. SummaryThis paper examines the way Wilkie Collins combines gothic literary traditions with the psychological innovations of the Victorian Era. In particular, the study focuses on the characters of Collins’s “ The woman in white” , in which examples of both simplistic and complex creations may be detected. The concepts of good and evil are discussed in a context of characterization. The paper is divided into four sections: introduction, two main chapters and conclusion.The introduction briefly describes the emergence of early gothic romances and their main features. Characteristic Medieval inspirations are further described, epecially with regard to religious context and architecture. The last part of the introduction presents the most well- recognized early gothic writers and their influence on the genre. The first chapter discusses the connections between gothic literature and the developments of general psychological interests in the 18th and 19th centuries. It describes some examples of philosophers and their ideas which correspond closely to typically gothic assumptions. It presents the mutual interest of psychological and literary worlds, as far as the nature of the human mind is concerned.The second chapter presents Wilkie Collins’s “The woman in white” in a gothic context. It briefly discusses its typically gothic features. Next, the novel’s 19th century qualities are depicted as it is further reffered to as a sansation novel. The similarities and differences between the early gothic novel, specifically the Radcliffean mode, and the sensation novel are briefly specified. The following section generally deals with the methods used by Wilkie Collins in his character creation. It includes some critical opinions of Collins’s supporters and opponents. Finally, the two subsequent subchapters broadly examine the novel’s virtuous and vicious characters.The conclusion once again defines typically gothic concepts of good and evil in a literary context.

Streszczenie.Tematem pracy jest sposób łączenia gotyckich tradycji w literaturze z odkryciami psychologii epoki Wiktoriańskiej u Wilkiego Collinsa. Bardziej przybliżając, praca przedstawia kreacje bohaterów powieści Wilkiego Collinsa „ Kobieta w bieli ”, zwracając uwagę na przykłady prostych lub bardziej skomplikowanych kreacji postaci. W tym kontekście rozważane są również pojęcia dobra i zła. Praca została podzielona na cztery części: wstęp, dwa główne rozdziały oraz konkluzje.Wprowadzenie krótko opisuje powstanie pierwszych gotyckich romansów. Dalej opisywane są charakterystyczne średniowieczne inspiracje, przede wszystkim w kontekście religii oraz architektury. Ostatnia część wprowadzenia przedstawia najbardziej znanych pisarzy wczesnogotyckich oraz ich dokonania.Pierwszy rozdział omawia związki między literaturą gotycką, a rozwojem ogólnego zainteresowania psychologią w XVIII i XIX wieku. Opisane są przykłady poglądów filozoficznych, które mogą odzwierciedlać założenia gotyckości. Przedstawione są tu związki między światem psychologii i literatury, wynikające z zainteresowania naturą ludzką.Drugi rozdział przedstawia powieść Wilkiego Collinsa „ Kobieta w bieli ” w gotyckim kontekście. Cechy gotyckie są tutaj krótko omówione. Następnie uwaga zwrócona jest ku XIX-wiecznym cechom powieści, która zaklasyfikowana została jako „ Sensation novel”. Określone są różnice między tym typem powieści, a powieścią wczesnogotycką, zwłaszcza rodzajem powieści wprowadzonym przez Ann Radcliffe. W tym rozdziale podane są również informacje na temat metod tworzenia postaci u Wilkiego Collinsa. Przedstawione tu również zostały krytyczne opinie zarówno zwolenników jak i przeciwników jego pisarstwa. Wreszcie dwa kolejne podrozdziały szeroko opisują bohaterów będących przedstawicielami dobra lub zła.Konkluzja zawiera podsumowujące teorie na temat gotyckich zagadnień dobra i zła w kontekście literackim.