Ukształtowanie spągów ławic piaskowców turbidytowych a cechy drobnoziarnistych osadów podścielających oraz występowanie w nich otwornic, na przykładach z warstw magurskich w rejonie Ropicy Górnej

The study investigated the relation between the shape of the base of turbiditic sandstone beds and the features of underlaying fine-grained sediments, in particular their foraminifera content. Considering the shape of the sandstone bed base and its thickness, 10 cases of sandstone and underlaying mudstone have been chosen from which the total number of 26 samples of fine-grained deposit was taken. The carbonate, sand fraction and quartz grains content in mudstones together with foraminifera amount were analyzed. An important aspect of the research was to examine the vertical changes in these features, as well as to observe the relation between these changes and the type of the overlying sandstone bed bottom. The large number of foraminifera has been observed both in turbiditic and non-turbiditic shale. The general trend of decreasing carbonate content towards the mudstone top with concurrent increase of foraminifera content is visible. The larger amount of foraminifera was often related to higher amounts of agglutinated foraminifera instead of calcareous benthic and planktic foraminifera. The analysis of sand fraction content in shale showed in four cases increasing trend towards the top and in two cases decreasing pattern and no trend was observed for the remaining cases. Similarly for five cases the increase of quartz grains content towards the mudstone top was detected. Moreover glauconite occurrence was more common in samples taken from the top parts of fine-grained sediments overlain by thick sandstone beds. No relation between shale carbonate content, as well as its foraminifera amount and the type of the sandstone bed base, was observed. Four samples representing interturbidite have been identified. Three of them were taken below sandstones with flat bed base and one came from the sediment underlying sandstone bed with irregular base. It may indicate that the turbidity currents resulting in flat bed bottoms have smaller erosional potential. It is worth mentioning that interturbidite appearance was related to thin and medium bed sandstones, which, together with other features of fine-grained sediments especially their foraminifera distribution, suggest a stronger rate of erosion by sedimentation of sandstone beds with larger thickness.

W pracy badano relację pomiędzy ukształtowaniem spągów ławic piaskowców turbidytowych i wykształceniem tych ławic, a cechami podścielających je utworów drobnoziarnistych, szczególnie występowaniem w nich otwornic. Biorąc pod uwagę charakter spągu ławicy piaskowca i jej miąższość wytypowano 10 przypadków piaskowiec – podścielający go łupek, w obrębie których pobrano 26 próbek z osadów drobnoziarnistych. Badano m. in. wapnistość osadu, zawartość frakcji piaskowej i udział kwarcu oraz zawartą w osadzie mikrofaunę otwornicową. Ważnym aspektem badań była rejestracja zmian wymienionych cech w profilu osadu podlegającego opróbowaniu i badanie zależności pomiędzy nimi, a typem spągu wyżejległej ławicy piaskowca. Odnotowano dużą ilość otwornic zarówno dla łupków turbidytowych jak i interturbidytowych. Zauważono generalny trend spadku wapnistości mułowców ku górze warstwy, z równoczesnym wzrostem ilości zawartych w nich otwornic. Często wzrost ilości otwornic wiązał się ze zwiększonym udziałem bentosu aglutynującego, kosztem bentosu wapiennego i planktonu. Analizując zawartość frakcji piaskowej w próbkach, w 4 przypadkach zaobserwowano wyraźny trend jej wzrostu ku górze warstw łupku, a w 2 spadku, pozostałe nie wykazywały żadnych tendencji zmian. Podobnie dla 5 badanych przypadków stwierdzono wzrost udziału kwarcu frakcji piaszczystej w górę profilu warstwy osadu drobnoziarnistego. Zaobserwowano też częstsze występowanie glaukonitu w próbkach pobranych bezpośrednio spod grubych ławic piaskowca. Stwierdzono brak zależności pomiędzy wapnistością osadu i ilością mikrofauny otwornicowej, a typem spągu wyżejległego piaskowca Zidentyfikowano cztery próbki reprezentujące osady depozycji tła (interturbidyty), trzy pobrane spod ławic piaskowców cechujących się płaskim spągiem, a jedną spod ławicy piaskowca o spągu nierównym. Może to świadczyć o mniejszym potencjale erozyjnym spływów zawiesinowych zapisujących się ławicami o płaskich spągach. Należy też zaznaczyć, że wystąpienie interturbidytów było powiązane z piaskowcami cienkoławicowymi i średnioławicowymi, co w połączeniu z innym cechami osadów drobnoziarnistych, szczególnie rozmieszczeniem otwornic, wskazuje na większy stopień erozji dna towarzyszący sedymentacji ławic piaskowca o dużej miąższości.