The harmonization of direct taxes in the European Union and the basic principles of the European Treaties

The aim of this thesis is to present main issues related to the harmonization of the Tax Law in the European Union with regard to the harmonization of the direct taxes.In the first part, the author analyses the process of tax harmonization as a necessary element in the construction of European internal market and then describes the development of this process since the very beginning of the European Communities. The author also provides the reasons for the lack of its full completion on the basis of direct taxes. At the same time the author sets out the main advantages of this process, which support the need for further work on its progress and also gives recent developments that are aimed at the resumption of this process.Subsequently, author presents the basic principles and fundamental rights of the European Union, such as the rule of supremacy, the principle of direct effect and also the freedom of movement for workers, services and capital. These principles formed the basis of the creation of the European Union and due to the lack of directives, determine the scope of the law by the Member States in this specific area of the law. He also presents possible ways to limit these principles and freedoms because of the overriding public interest and also the possible consequences for breaking them.In the third part of the thesis, the author introduce the primary source of law in the European Union which is the Directive and then he describes directives linked to this topic individually.Finally, the last chapter is focused on the fundamental problems associated with the lack of harmonization in the European Union. The author describes importance of The Court of Justice of the European Union sentences for the national legal systems. Despite the fact that they are not precedents, in a great way they determines how the law should be abided by the courts and administrative authorities. Finally, the author describes the problems of tax residents and non-residents in the European Union caused due to the lack of full harmonization of the direct taxes. Included in this thesis reflections constitute a summary of current harmonization process of the direct taxes in the European Union and also indicate that even in non-harmonized areas there is a requirement to comply with the basic principles of the European law.

Przedmiotem niniejszej pracy jest przedstawienie podstawowych zagadnień związanych z harmonizacją prawa podatkowego w Unii Europejskiej, z głównym uwzględnieniem harmonizacji podatków bezpośrednich.W pierwszej części pracy, autor poddaje analizie sam proces harmonizacji prawa podatkowego jako element konieczny w budowie wspólnego wewnętrznego rynku. Następnie opisuje rozwój tego procesu, od samego początku trwania Wspólnot Europejskich oraz przyczyny braku jego pełnego zakończenia na gruncie podatków bezpośrednich. Jednocześnie przedstawione zostają najważniejsze zalety tego procesu, które przemawiają za dalszą koniecznością prac nad jego rozwojem oraz omówione zostają najnowsze inicjatywy, których celem jest wznowienie procesu harmonizacji podatków bezpośrednich. W dalszej kolejności opisane zostały podstawowe zasady oraz swobody prawne Unii Europejskiej, takie jak zasada pierwszeństwa, bezpośredniego skutku oraz swobody przepływu osób, usług i kapitału, które legły u podstaw jej utworzenia, a które to na skutek braku dyrektyw harmonizujących obszar podatków bezpośrednich wyznaczają zakres stosowania prawa przez kraje członkowskie w tym właśnie obszarze. Następnie opisane zostały możliwe sposoby ograniczenia owych zasad i swobód z uwagi na nadrzędne interesy społeczne oraz możliwe konsekwencje, jakie grożą krajom członkowskim za ich naruszenie. W trzeciej części pracy, poddane analizie zostają uchwalone do tej pory dyrektywy harmonizujące obszar podatków bezpośrednich, poprzez omówienie w pierwszej kolejności samego źródła prawa jakim jest dyrektywa, a następnie opisane zostają same dyrektywy harmonizujące obszar podatków dochodowych od osób fizycznych i prawnych wraz z analizą procesu ich implementacji do prawa polskiego. W ostatniej części pracy przedstawione zostają podstawowe problemy wynikające z braku pełnej harmonizacji podatków bezpośrednich poprzez analizę orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W pierwszej kolejności, zostało poddane analizie samo znaczenie wyroku Trybunału dla krajowych porządków prawnych, które mimo, że nie ma rangi precedensu w ogromny sposób wyznacza sposób stosowania prawa przez sądy i organy administracyjne, ale również sposób jego uchwalania przez władze państwowe. Przedstawione zostały również problemy rezydentów i nierezydentów podatkowych z krajów członkowskich Unii Europejskiej,z uwagi na brak pełnej harmonizacji, wraz z ich rozwiązaniami zaproponowanymi przez Trybunał. Rozważania zawarte w niniejszej pracy stanowią podsumowanie dotychczasowego procesu harmonizacji podatków bezpośrednich w Unii Europejskiej oraz wskazują, że również w obszarach niezharmonizowanych wymagane jest przestrzeganie podstawowych zasad i swobód unijnych.