Terapia poznawczo-behawioralna w resocjalizacji sprawców przestępstw seksualnych

The following thesis consist of theoretical and empirical analysis of several issues related to resocialization of sexual offenders. First in theoretical part of the thesis was discussed the specific character of sexual crime – its conditions and symptoms. Then this paper presents the theoretical basis of preventive and therapeutic activities toward sex offenders. Then discussed latest criminological, psychological, psychiatric and pedagogical theories of sexual offenses. The theoretical part of this paper also contains a description of the practical solutions - strategies and methods used in correctional treatment of sex offenders and examples of foreign and polish programs based on cognitive-behavioural therapy. There was also raised the issue of the effectiveness of correctional treatment and the problem of recidivism of sex crimes and prevention of it. The aim of the following research arranged by the author was to examine the effects of cognitive-behavioral therapy program implemented in the Prison in Rzeszów. To achieve this objective results quasi-experimental studies were taken that took account of variables such changes as: locus of control (LOC), self-esteem and cognitive distortions. Pre-test was carried out before the therapy program and post-test – after seven months of its duration. By using a questionnaire survey, analyzed also inmates opinions about the effectiveness of the program, which they participated. The results of the study showed that the treatment did not bring the expected effects in range of location of control, self–esteem and cognitive distortions. However, in the opinion of the majority of the respondents it was effective. All considerations undertaken in this thesis are kind of a response to need of studies about the effectiveness of sexual offenders resocialization programs and it could be an inspiration to pursue this type of research, which still lacks in Poland.

Niniejsza praca stanowi teoretyczną i empiryczną analizę zagadnień związanych z resocjalizacją przestępców seksualnych. W części teoretycznej najpierw omówiono specyfikę zjawiska przestępczości seksualnej – jego uwarunkowania i przejawy. Następnie zaprezentowano teoretyczne podstawy działań profilaktycznych i resocjalizacji sprawców przestępstw seksualnych. Omówiono współczesne teorie na gruncie kryminologii, psychologii i psychiatrii oraz pedagogiki. Część teoretyczna niniejszej pracy zawiera także opis praktycznych rozwiązań - strategii i metod wykorzystywanych w pracy z przestępcami seksualnymi, oraz przykłady zagranicznych i polskich programów resocjalizacji opartych na terapii poznawczo-behawioralnej. Poruszono także zagadnienie efektywności oddziaływań resocjalizacyjno-terapeutycznych oraz problem recydywy i sposobów jej zapobiegania. Celem badań przeprowadzonych na potrzebę tej pracy było poznanie efektów programu terapii poznawczo-behawioralnej realizowanego na oddziale terapeutycznym Zakładu Karnego w Rzeszowie. Aby ten cel osiągnąć przeprowadzono badania quasi-eksperymentalne, w których uwzględniono takie zmienne jak: zmiana w zakresie umiejscowienia poczucia kontroli (LOC), poziomu samooceny i zniekształceń poznawczych. Pre-test wykonano przed rozpoczęciem programu terapii, a post-test po siedmiu miesiącach jego trwania. Posługując się kwestionariuszem ankiety, zbadano także opinię skazanych na temat efektywności programu, w którym uczestniczyli. Wyniki przeprowadzonych badań pokazały, że terapia nie przyniosła oczekiwanych efektów w zakresie lokacji poczucia kontroli, samooceny i zniekształceń poznawczych. W ocenie większości respondentów była ona jednak skuteczna. Podjęte w niniejszej pracy rozważania miały być odpowiedzią na potrzebę badania efektywności programów resocjalizacji przestępców seksualnych oraz inspiracją do prowadzenia tego typu badań, których wciąż brak na gruncie polskiej resocjalizacji.