Od samego początku swojego istnienia Unia Europejska (wcześniej Wspólnoty Europejskie) stanowiła silny podmiot gospodarczy na arenie międzynarodowej, w związku z czym zarówno ona, jak i inne podmioty zainteresowane były nawiązaniem wzajemnych relacji, nie tylko w sferze gospodarki. Ideą przewodnią kreowania przez UE jej polityki zagranicznej jest stworzenie sieci połączeń pomiędzy nią, a innymi podmiotami, dzięki której może ona nie tylko realizować swoje interesy gospodarcze, ale także działać na rzecz utrzymania pokoju i bezpieczeństwa. Warunkiem koniecznym do nawiązania stosunków międzynarodowych przez Unię Europejską było posiadanie przez nią podmiotowości prawnej na arenie międzynarodowej. Zaznaczyć należy, że podmiotowość Wspólnoty nie była podmiotowością pierwotną leczy wtórną - wynikała albo z traktatów (podmiotowość wewnętrzna), albo z uznania jej za pełnoprawnego członka „społeczności międzynarodowej”. Traktat o Unii Europejskiej wskazuje najważniejsze cele jej polityki zagranicznej – są to zasady, na których opiera się sama organizacji – najważniejsze z nich to ochrona wartości i integralności UE, wspieranie demokracji, utrzymanie pokoju oraz zachęcanie wszystkich krajów do integracji w ramach światowej gospodarki. Unia Europejska na arenie międzynarodowej odgrywa także wiele różnych ról. Najważniejszymi z nich są role ekonomiczne, polityczne i w zakresie bezpieczeństwa, a także rola atrakcyjnego ośrodka kulturowego.Polityka zagraniczna Unii Europejskiej może zostać podzielona na dwa nurty – wspólną politykę handlową oraz wspólną politykę zagraniczną i bezpieczeństwa. Pierwszy z nurtów obejmuje zarówno politykę handlową UE, jak i politykę pomocową, współpracę gospodarczą, finansową i techniczną oraz pomoc humanitarną. Zgodnie z TFUE wspólna polityka handlowa należy do kompetencji wyłącznej UE. Może ona być realizowana w formie wielu, różnych „narzędzi” – zarówno środków jednostronnych, jak i odpowiednich umów międzynarodowych. Unia Europejska może zawierać umowy międzynarodowe jeżeli przewidziane zostało to w traktatach, lub innych aktach wiążących UE, a także gdy jest to niezbędne do osiągnięcia jednego z celów przewidzianych w traktatach, może mieć wpływ na wspólne zasady lub zmienić ich zakres. Szczególną kategorią umów są umowy stowarzyszeniowe. Regulują one zazwyczaj wiele, różnych sfer współpracy pomiędzy Unią Europejską, a drugą stroną umowy. Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa obejmuje wszelkie dziedziny polityki zagranicznej i ogół kwestii dotyczących bezpieczeństwa Unii. UE realizuje ją poprzez określanie wytycznych i podejmowanie decyzji określających jej działania, czy stanowisko. W tym aspekcie Unia może również zawierać odpowiednie umowy międzynarodowe. Do najważniejszych umów zawieranych przez UE zalicza się umowy stowarzyszeniowe oraz umowy o partnerstwie i współpracy. Do pierwszej kategorii zaliczane są umowy stowarzyszeniowe z możliwością uzyskania członkostwa w UE, układy o stabilizacji i stowarzyszeniu, Układ o utworzeniu EOG, Umowa o partnerstwie z państwami AKP, umowy stowarzyszeniowe zawierane w ramach Europejskiej Polityki Sąsiedztwa oraz pozostałe umowy stowarzyszeniowe m. in. z Chile. Innymi równie ważnymi umowami są umowy o partnerstwie i współpracy. Zarówno umowy stowarzyszeniowe, jak i umowy o partnerstwie i współpracy regulują wiele sfer relacji pomiędzy Unią, a państwami – stronami umowy. Do najważniejszych z nich należą: przepływ towarów, przepływ osób (przede wszystkim pracowników), przepływ usług i kapitału, kwestie związane z przedsiębiorczością i konkurencją, na którym skupiłam się w swojej pracy.
From the beginning of its existence, the European Union (formerly European Communities) was a powerful, economic subject on the international stage, so both it and the others were interesting in establishing the relationship, not only in the economic sphere. The main idea of the EU foreign policy is to create a special network of connections between it and other countries, which helps it to realize its economic interests and maintain peace and security. A prerequisite for the international relations of the European Union was to have legal personality on the international stage. Its “inner” legal personality was established in the treaties, the “outer” legal personality was written as a member of “the international community” by other subjects. The main objectives of EU foreign policy are included in Treaty on European Union – the most important of them are protection of the values and integrity of the EU, democracy, peace-keeping and encouraging other countries to integrate into global economy. The European Union plays many different economic, political and cultural roles on the international scene.European Union’s foreign policy can be divided into two streams – common commercial policy and common foreign and security policy. First of them includes development cooperation, economic, financial and technical cooperation with third countries and humanitarian aid. According to the Treaty of the functioning of the European Union common commercial policy is EU exclusive competence. It can be implemented in different forms – both unilateral measures and international agreements.The European Union may conclude international agreements when it is provided for in the treaties, other binding acts, when it is necessary to achieve one of the objective included in the treaties or may affect common rules or extend their scope. A special category of agreements are agreements establishing an association (association agreements). Usually, many different areas of cooperation between European Union and its associated country are regulated in them. In the scope of common foreign and security policy there are all areas of EU foreign policy and all questions relating to its security. The European Union implements it in the form of guidelines and decisions, but Union can also make international agreements. The most important agreements made by European Union are the association agreements and partnership and cooperation agreements. The first category includes association agreements with the possibility of accession to the EU, stabilisation and association agreements, The Agreement on the European Economic Area, The Agreement with ACP states, the association agreement conclude in the scope of European Neighbourhood Policy and other association agreements. Other, equally important agreements are partnership and cooperation agreements. Both the association agreements and partnership and cooperation agreements regulate many areas of the relationship between EU and countries – parties of the agreements. The most important of them are: movement of goods, movements of people (especially workers), movement of services and capital, issues related to entrepreneurship and competition, on which I focused in my master’s thesis.
