Mikoryza arbuskularna oraz grzybowe endofity korzeniowe wybranych obcych dla flory Polski gatunków roślin z rodziny Asteraceae.

The aim of this study was to investigate the mycorrhizal status of four plants species from Asteraceae family. Among them were three with the status of invasive species in the flora of Poland: Solidago canadesis L., Solidago gigantea Aiton and Helianthus tuberosus L. The fourth of the surveyed plants, Helianthus ×laetiflorus Pers. is an alien and naturalized species in Poland. The presence of arbuscular mycorrhizal fungi (AMF, Glomeromycota) were found in all studied species. All species were of the Arum-type of arbuscular mycorrhiza. The abundance of AMF hyphae in roots varied in the studied taxa. It was 100% in plants of the genus Helianthus, 95% in S. canadensis and 81% in H. ×laetiflorus. The highest relative intensity of mycorrhiza was recorded in H. tuberosus – M = 80% and H. ×laetiflorus – 76%. The medium value was found in the roots of S. gigantea, about 50%, while the lowest was observed in the roots of S. canadensis – M ≈ 33%. The highest relative value of the arbuscule abundance occurred in Helianthus – A = 78% in H. tuberosus and A ≈ 75% in H. ×laetiflorus. Low values were observed in the genus Solidago – S. gigantea – 47% and S. canadensis – 22%. Dark septate endophytes (DSE) were found in roots of the genus Solidago. The degree of colonization by DSE was low, only single hyphae were observed in outer cortex. Mycorrhizal status and the degree of fungal root colonization of S. gigantea and S. canadensis were studied in Poland for the first time. The mycorrhizal status of H. tuberosus has been studied previously in a botanical garden in Poland. It was the first time that the mycorrhizal status of H. ×laetiflorus was reported. The results extend the understanding of the ecology of alien plant species. The present research is an initial stage of the experimental work aimed at studying the interaction of invasive plants and AMF and the practical use of these symbiotic microorganisms in the revitalization of areas after the removal of invasive species.

Celem niniejszej pracy licencjackiej było zbadanie statusu mikoryzowego czterech gatunków roślin z rodziny Asteraceae. Wśród nich znalazły się trzy gatunki posiadające status inwazyjnych dla flory Polski: Solidago canadensis L. (nawłoć kanadyjska), Solidago gigantea Aiton (nawłoć późna) i Helianthus tuberosus L. (słonecznik bulwiasty). Czwarta z badanych roślin, Helianthus ×laetiflorus Pers. (słonecznik jaskrawy), jest gatunkiem obcym, zadomowionym. Obecność grzybów arbuskularnych (Glomeromycota) stwierdzono w korzeniach wszystkich badanych gatunków. Określono także morfologię mikoryz arbuskularnych tworzonych przez te gatunki oraz stopnień kolonizacji korzeni przez grzyby arbuskularne. Obserwowanym morfotypem u wszystkich badanych gatunków był typ Arum. Frekwencja mikoryzowa wynosiła 100% u roślin z rodzaju Helianthus, natomiast u nawłoci kanadyjskiej około 95%, a u nawłoci późnej 81%. Najwyższa względna intensywność mikoryzacji zanotowana została u słonecznika bulwiastego – M = 80%, u słonecznika jaskrawego również wysoka, około 76%. Średnią wartość stwierdzono u nawłoci późnej, około 50%, natomiast najniższą intensywność mikoryzacji obserwowano u nawłoci kanadyjskiej – M ≈ 33%. Analizowano także obfitość arbuskul, najwyższa wartość względna występowała w rodzaju Helianthus – A = 78% u słonecznika bulwiastego i A ≈ 75% u słonecznika jaskrawego. Niskie wartości zanotowano w rodzaju Solidago – 47% u nawłoci późnej i 22% u nawłoci kanadyjskiej. U roślin z rodzaju Solidago zaobserwowano także występowanie endofitów grzybowych – dark septate endophytes (DSE). Stopień kolonizacji przez te grzyby był niski, obserwowano jedynie pojedyncze strzępki w zewnętrznych warstwach kory pierwotnej korzeni. Badania statusu i stopnia kolonizacji dla gatunków inwazyjnych z rodzaju Solidago zostały wykonane w Polsce po raz pierwszy. Mikoryza H. tuberosus została zbadana pierwszy raz na okazach roślin zebranych z terenu, wcześniejsze takie badania przeprowadzone zostały w ogrodzie botanicznym. Pierwszy raz podano status mikoryzowy dla słonecznika jaskrawego. Otrzymane wyniki poszerzają wiedzę na temat ekologii obcych gatunków roślin i stanowią wstępny etap do prac eksperymentalnych mających na celu zbadanie interakcji roślin inwazyjnych i grzybów arbuskularnych oraz praktyczne wykorzystanie tych symbiotycznych mikroorganizmów w rewitalizacji terenów po usunięciu gatunków inwazyjnych.