Buddhist Metaphysics. The Mahayana Sutras, the Sarvastivada Abhidharma and Nagarjunas Madhyamaka

Buddhist philosophy seems to avoid theorizing about metaphysical matters. It is assumed that instead it looks for better understating of Buddhists practices. Nevertheless, there is a lot of examples of subtle philosophical considerations in Buddhist literature. Some of them consider metaphysical questions about “being as such” and “thing that do not change”. In my thesis I am analyzing one of the central notions of Buddhist metaphysics i.e. svabhāva. Sanskrit term svabhāva is often translated as “own-being”, “self-nature”, “essence”.I have analyzed a selection of Sanskrit scriptures in order to determine whatever svabhāva means. The selected texts are among the most significant examples of early Buddhism thought. These are Mahayana Sutras (i.a. Aṣṭasāhasrikāprajñāpāramitā, Vimalakīrtinirdeśasūtra) Abhdiharma scriptures (i.a. Pañcavastukaśāstra, Saṃyuktābhidharmahṛdaya), and philosophical treaties by Asanga and Vasubandhu. Special attention has been drawn to texts of Nagarjuna, the founder of Madhyamaka doctrine and a well-known critic of svabhāva. I also refereed to both classical and contemporary commentaries on given texts.My work lead to distinguish four primary notions of svabhāva: as nature (praṛkriti), as object of grasping (grāha), as a bundle of features (lakṣaṇa), and as a substance (dravya). In respect to this one can identify svabhāva as closely related to natural human stance of cognition and accordingly something contrary to the foundations of the Buddhism.

Filozofia buddyjska słynie ze swojej niechęci do rozważań czysto teoretycznych, pozbawionych związanego z buddyjska praktyką znaczenia. Mimo to, w jej ramach rozwinęła się bardzo bogata literatura zajmująca się subtelnymi filozoficznymi kwestiami. Część z tych rozważań stanowi fundamentalne badanie rzeczywistości, tego co jest i jak jest. W mojej pracy temat buddyjskiej metafizyki podjęty został poprzez analizę pojęcia svabhāva, czyli sanskryckiego odpowiednika terminów: „istota”, „esencja” i „natura”.W celu dokonania analizy svabhāva odwołałem się do trzech grup tekstów: sutr mahajany, tekstów abhidharmy oraz najstarszych sanskryckich traktatów filozoficznych. Analiza polegała na wyselekcjonowaniu, przetłumaczeniu i skomentowaniu różnorodnych fragmentów, w których pojawia się ten termin. W ich opracowaniu odwoływałem się do klasycznych komentarzy oraz do współczesnych opracowań. Pośród najważniejszych przykładów buddyjskiej literatury filozoficznej, którą przywołuję, znajdują się: Aṣṭasāhasrikāprajñāpāramitā, Vimalakīrtinirdeśasūtra, Pañcavastukaśāstra Wasumitry, Saṃyuktābhidharmahṛdaya Dharmamatry, Abhidharmakoṣakārikā Wasubandhu i Abhidharmasamuccaya Asangi. Szczególną uwagę poświęciłem tekstom autorstwa Nagardżuny. W dwóch jego traktach: Mūlamadhyamakakārika i Vigrahavyāvartanī termin svabhāva odgrywa centralną rolę będąc przedmiotem krytycznej analizy.Efektem mojej pracy jest rekonstrukcja czterech głównych pól znaczeniowych terminu svabhāva. Są to: natura (praṛkriti); to, co się intelektualnie „chwyta” (grāha); wiązka specyficznych własności (lakṣaṇa) oraz substancja (dravya). Prowadzi to również do potwierdzenia prezentowanej we wprowadzeniu tezy, że svabhāva stanowi ważny element w naturalnym procesie wiedzotwórczym stojąc zarazem w sprzeczności z najważniejszymi założeniami buddyzmu.