Social and economic consequences of taxation.

Niniejsza praca to próba przedstawienia społecznych i gospodarczych konsekwencji opodatkowania. W pierwszym rozdziale przedstawiony został system finansów publicznych ze szczegółową analizą budżetu i jego funkcji. Następny traktuje o rozwoju systemu podatkowego na przestrzeni dziejów. Ostatni rozdział wyjaśnia rolę podatku w alokacji zasobów i skutki poszczególnych podatków w życiu obywatela i państwa. Pobór podatków, chociaż nieunikniony nadal budzi sporo kontrowersji. Brak zaufania do aparatu państwowego to jeden z poważniejszych problemów dzisiejszych społeczeństw. Poszczególne podatki z różną siłą wpływają na produktywność działań podmiotów gospodarczych ograniczając dochód jak również zdolność do konsumpcji, oszczędzania i inwestowania przedsiębiorstw oraz gospodarstw domowych. Z drugiej strony, możliwe dzięki wpływom podatkowym łagodzenie nierówności w dochodach, zapewnienie dostępu do podstawowych świadczeń, wpływanie na efektywność i stabilność gospodarki (mimo nieefektywnego mechanizmu rynkowego i wahań koniunktury) jest wysoce pożądane. Ponieważ w działalność fiskalną państwa wpisane są cele pozafiskalne, cele ekonomiczne i społeczne mogą stać czasem w opozycji budząc niechęć i utrudniając pobór podatków. Chociaż interwencjonizm powoduje przeniesienie części dochodów poza obieg gospodarczy (niezgodnie z zasadą efektywności) interweniowanie państwa w funkcjonowanie rynku wydaje się w dzisiejszym świecie konieczne.

This thesis is the attempt of presenting social and economic consequences of taxation. The first chapter shows the public finance system with specific analysis of the budget and its functions. The second concerns the development of tax system throughout history. The last one explains the importance of taxes for resource allocation and their consequences for citizens’ life and state’s efficiency. Tax levy, although inevitable, still causes a lot of controversy. Lack of confidence in public institutions is one of the major problems of contemporary societies. Various taxes make different impact on productivity of business entities limiting their income as well as capacity to consume, save and invest of enterprises and households. On the other hand, taxation enables to reduce inequalities in earnings, ensure access to basic services, influence on effectiveness and stability of economy (despite inefficient market mechanism and market fluctuations) and from this point of view is highly desirable. Since financial policy of the state includes also non-financial goals, sometimes economic and social goals might be discrepant causing reluctance and making the tax levy more difficult. Although interventionism transfers part of income out of economic cycle (contrary to the principle of effectiveness) , government interventions in the market seem to be necessary in today’s world.