W niniejszej dysertacji autor stara się wykazać, iż spór o sposób istnienia świata ma charakter bardziej perswazyjny niż rzeczowy. Oznacza to, że apologeci doktryn idealistycznych mają tylko pozornie racje w tym, że mówienie o rzeczywistości przedmiotowej poza poznającym podmiotem, w tym o jej istnieniu, nie ma sensu. Jest tak, gdyż wszystkie ich argumentacje sprowadzają się do jednej, błędnej metody dociekania – twardego racjonalizmu. Żąda on ofiar z naszych naturalnych czynności poznawczych, na rzecz podejrzanej wiedzy absolutnej. Tymczasem autor staje w obronie wiedzy zdroworozsądkowej, indukcyjnej oraz abdukcji, a przeciwko dedukcji i zarzutowi z petitio principii. Postuluje on dalej aposterioryzm semantyczny, jednocześnie uwyraźniając poglądy Ludwiga Wittgensteina w tym zakresie. Rozróżnia między relatywnością, a względnością użyć językowych i aktów percepcji, naturalizmem a materializmem, ważnością reguły nie stosującej się do wszystkich przypadków, a niepoprawnością reguły jako absolutyzacji przypadku. Krytyczny punkt w pracy zaczyna się od zwrócenia uwagi na to, że konstruktywizm poznawczy odnośnie do percepcji dotyczy nie tylko sposobów w jakich nam jest coś dane, ale samych danych. Konstruktywiści twierdzą bowiem, że konstruujemy dane zmysłowe, bądź reprezentacje świata z informacji bodźcowych, powołując się na dowody naukowe. Te są jednak, w opinii autora, sfabrykowane lub nadinterpretowane, gdyż mówią zupełnie coś odwrotnego. Tzw. piętra detekcji cech czy kora projekcyjna dotyczą zmian w potencjałach elektrycznych komórek, są zjawiskami chemiczno-elektrycznymi, a nie wewnętrznymi klatkami i filmem umyśle. Interpretację alternatywną dla teorii danych zmysłowych stanowią, badania nad perspektywą, transdukcją oraz ekologicznym widzeniem jako składnikami konstytuującymi teorię realizmu bezpośredniego. Autor pogłębia również analizy rzeczowe i językowo-logiczne nad tak zjawiskiem jak i pojęciem zmysłowego poznania bezpośredniego, zainicjowane przez Józefa Dębowskiego.
In this dissertation, author is trying to point out that dispute of manner in which world really does exist, has more persuading than relevant feature. What it does mean is that, apologists of idealistic doctrines have merely right on the surface in that, speaking of objective reality and its existence out of cognitive subject does not have any sense. It is for, all their reasoning is reduced to one, false method of investigating – orthodox rationalism. It demands victims from our natural cognitive procedures in favor of suspect absolute knowledge. In the meantime, author stands on for both common-sense and inductive knowledge and abduction. Furthermore, he posits a posteriori semantics and light up notions of Ludwig Wittgenstein in this matter. He takes distinguish among relativism and respectiveness of linguistic usages and acts of perception, materialism and naturalism, obligatory of principle which does not apply to all examples of the same sort, and false principle to being inferred from single case. The critical point in work, begins with paying attention for cognitive constructivism refers to perception, does not obey merely to manners on which something is given to us, but to data as well. Constructivists hold that we construct sense data or representatives of the world from sensory information, and they appeal for scientific proofs. However; those proofs, author says, are fabricated or wrong interpret, for they stand for something opposite. So called levels of detection of simple features and projecting new-cortex are about changes in electrical charges in cells, chemistry-electrical phenomena, not about internal freeze or going on frames in mind. The alternative interpretation for theory of sense data is examination on perspective, transduction and on ecological seeing as constitutes of direct realism. Author goes further in content-related and logic-linguistic analysis of both phenomenon and concept of sensation direct cognition, inspired by Józef Dębowski
