Gmina w okresie II Rzeczypospolitej.

The aim of this master's thesis is to present the evolution and the transformations in the system of the commune of the Second Polish Republic in years 1918-1939. Additionally, different concepts and theories about the local government are discussed in detail as well as the model of commune and it’s administrative agency in this period.The first chapter presents the history of the transformation of the system within the commune during partitions in the three partitioners (the Russian Empire, the Kingdom of Prussia, Austrian Empire). Furthermore, it depicts the consequences for this commune resulting from actions taken during the World War I.The second chapter presents the commune legislation in the first years after regaining independence as well as describes the most important concepts of local self-government that was established before the March Constitution. Simultaneously it provides details of the aforementioned constitution paying special attention to the its application in commune.The third chapter describes the ‘scaleniowa act’ in detail along with its genesis and the proposals for changes as well as presents the most important administrative acts to this act.The last chapter presents some issues associated with the system and functions of the commune in the period 1918-1939, especially in the context of regulating the ‘scaleniowa act’.

Celem niniejszej pracy magisterskiej jest przedstawienie ewolucji i zmian w ustroju gminy w okresie II Rzeczypospolitej Polski, w latach 1918-1939. Dodatkowo szczegółowo omówiono różnorakie koncepcje i teorie na temat samorządu terytorialnego, jak i modelu gminy i jej organów w tym okresie.Pierwszy rozdział przedstawia historię zmian ustroju gminy w czasie zaborów w trzech państwach zaborczych (zabór rosyjski, zabór pruski, zabór austriacki), a także ukazuje konsekwencje dla gminy w wyniku działań podczas I wojny światowej.Drugi rozdział wnikliwe przedstawia ustawodawstwo dotyczące gminy w pierwszych latach po odzyskaniu niepodległości, a także opisuje najważniejsze koncepcje samorządu terytorialnego, powstałe przed uchwaleniem Konstytucji Marcowej, jednocześnie omawiając artykuły tejże konstytucji pod kątem zastosowań wobec gminy.Trzeci rozdział szczegółowo opisuje ustawę scaleniową wraz z jej genezą i propozycjami zmian oraz przedstawia najważniejsze akty wykonawcze do tej ustawy.Ostatni czwarty rozdział przedstawia wybrane zagadnienia związane z ustrojem i funkcjonowaniem gminy w okresie 1918-1939, w szczególności w kontekście uregulowania ustawy scaleniowej.