Formy demokracji bezpośredniej w polskim samorządzie terytorialnym

StreszczeniePrzedmiotem niniejszej pracy jest przedstawienie i kompleksowa analiza form demokracji bezpośredniej występujących w polskim samorządzie terytorialnym. Przedstawiona w pracy problematyka opiera się na partycypacji obywateli w życiu publicznym poprzez podstawowe formy jakimi są: referendum lokalne, wybory samorządowe i konsultacje społeczne. Praca opisuje zasady funkcjonowania i zakres działania wymienionych instytucji bezpośredniej demokracji lokalnej we współczesnym polskim samorządzie terytorialnym, jako głównych instrumentów do budowania w państwie społeczeństwa obywatelskiego oraz umożliwienia uzewnętrzniania wpływu mieszkańców na rozstrzygnięcia jednostek samorządu terytorialnego. Opisywana tematyka ukazuje również znaczenie i wpływ demokracji bezpośredniej na ówczesne funkcjonowanie społeczeństwa lokalnego w Polsce oraz zwraca uwagę jak ważnym i nieodzownym elementem funkcjonowania w demokratycznym państwie są bezpośrednie inicjatywy sprawowania władzy przez obywateli.Praca zawiera dokładny rys i regulacje prawne referendum lokalnego, strukturę i zasady jego przeprowadzania a ponadto analizę statystyczną odbytych dotychczas referendów lokalnych, organów odwołanych za ich pomocą, skutków ich przeprowadzania oraz skuteczność tej formy demokracji bezpośredniej w praktyce. Następnie przedstawia szeroko problematykę wyborów samorządowych, strukturę ich uregulowań prawnych, specyfikę, cel i zasady ich przeprowadzania oraz wielkość społecznej rangi wyborów samorządowych jako najbardziej znaczącego powszechnego głosowania w Polsce, mającego bezpośredni wpływ na funkcjonowanie społeczności lokalnych. Następnie przechodzi do mniej powszechnego, ale nie mniej ważnego tematu jakim są konsultacje społeczne. Przedstawione są one tutaj w sposób ogólny na tle działania samorządu terytorialnego funkcjonującego w Polsce. Dodatkowo przedstawiona została krótka analiza porównawcza form demokracji bezpośredniej na tle wybranych państw europejskich takich jak: Szwecja, Norwegia, Niemcy, Czechy, Szwajcaria oraz Francja.

SummaryThe subject of this work is to present and comprehensive analysis of the forms of direct democracy found in Polish local government. Issues presented in the paper are based on the participation of the citizens in public life through basic forms of: a local referendum, municipal elections and public consultations. This study describes the principles of the operation and scope of these local institutions of the direct democracy in the contemporary Polish local government, as the main instruments to build a civil society in the country and to enable people to publicly express influence on the outcome of local government units. Described theme also shows the importance and impact of the direct democracy on functioning of the local community in Poland at that time, and points out how important and indispensable to the functioning of a democratic state is the direct initiatives exercise of power by the citizens.The work contains detailed feature and regulations of the local referendum, the structure and rules for conducting it and also statistical analysis of the local referendums held so far, the authorities canceled with their help, the effects of their implementation and the effectiveness of this form of the direct democracy in practice. Then presents widely issues of the local elections, the structure of the legislation, a specific character, a purpose and principles of their implementation and the size of the social rank of local elections as the most significant popular vote in Poland, having a direct impact on the functioning of local communities. It then proceeds to the less common, but no less important issues which are the public consultations. They are presented here in a general way on a background of the local government actions functioning in Poland. In addition, this study presents a brief comparative analysis of the forms of the direct democracy to the selected European countries such as: Sweden, Norway, Germany, Czech Republic, Switzerland and France.