Celem niniejszej pracy jest przedstawienie górskich demonów, które pojawiają się w japońskiej literaturze. Najbardziej popularny gatunek zawierający w sobie elementy górskich demonów to literatura grozy nazwana kaidan, która swoją świetność przeżywała w epoce Edo, jednak na jej powstanie przyczyniło się w Japonii kilka czynników.W pierwszym rozdziale opisane zostały istoty, które zaliczyć można do grona górskich demonów. Szczególna uwaga została poświęcona pięciu istotom, które związane są z górskimi szczytami: demonom oni, tengu, yuki onna, yamauba, a także bóstwom gór nazwanych kami. Wiele legend i opowieści związanych z górskimi demonami ma związek z rodzimą religią Japonii, jednak większa ich ilość stworzona została ze strachu przed nieznanym, co było sposobem na poskromienie strachu. Wzmianki o demonach pojawiają się już w tak wczesnych dziełach jak Kojiki (712 r.), Nihonshoki (720 r.) i Fudoki (713 r.).Drugi rozdział skupiony jest na ewolucji poszczególnych elementów, które przyczyniły się do powstania gatunku kaidan. Głównymi źródłami, które doprowadziły do stworzenia strasznych opowieści są chińskie opowieści, buddyjskie opowieści, a także rodzime wierzenia. W niektórych z nich elementy demonów pojawiały się już przed epoką Edo, jednak opowieści te nie były na nich skupione, a jedynie pojawiały się o nich wzmianki, które przysłonięte były główną fabułą, dlatego wcześniej gatunek ten nie został wyodrębniony. W trzecim rozdziale zawarte zostały opisy i analiza czterech opowieści zawierających w sobie wątki górskich istot. Pierwsza z nich dotyczy demona o nazwie tengu, a jej tytuł brzmi "Yoshitsune". Mieści się ona w zbiorze zatytułowanym Gikeiki stworzonym w XV w., a jej autor jest nieznany. Historia ta należy do gatunku opowieści wojennych powstałych w XIII w. Gatunek ten zalicza się kategorii setsuwa. Druga z przedstawionych opowieści powstała w okresie Muromachi i zawiera w sobie wątek demona oni. Jej tytuł brzmi "Shutendōji", zalicza się ona do gatunku otogizōshi, a jej autor również pozostaje nieznany. Kolejna opowieść skupiona została nie na demonie, ale na bóstwu, a jej tytuł brzmi "Śmiercionośna siła pieśni bóstwa gór". Opowiadanie to odnaleźć można w zbiorze Konjaku Monogatarishū, który powstał ok. 1120 roku, a nad jego autorem trwają spekulacje. Ostatnia z historii nosi nazwę "Kobieta potwór w bardzo mglistą i śnieżną noc", a jej bohaterem jest demon zwany yuki onna. Historia mieści się w zbiorze pt. Sōgi shokoku monogatari stworzonym w 1685 roku, który należy do gatunku kaidan.
The aim of this thesis is to present a mountain demons that appear in the Japanese literature. The most popular genre which contains the elements of mountain demons is horror literature called kaidan, which experienced its splendor in the Edo period. However in Japan for its development has contributed a number of factors. The first chapter describes the creatures which can be included into the group of the mountain demons. Special attention was paid to the five entities, which are related to the mountain peaks: the demons oni, tengu, yuki onna, yamauba and mountain deities called kami. Many legends and stories associated with the mountain demons are related to the native religion of Japan, but higher proportion was created out of fear against the unknown, as a way to tame the fear. The references to the demons, occur at such early works as the Kojiki (712), Nihonshoki (720) and Fudoki (713).The second chapter is focused on the evolution of the various elements that contributed to the creation of the kaidan genre. The main sources that led to the creation of horrific stories are Chinese tales, Buddhist stories and native beliefs. Elements of the demons in some tales have already appeared before the Edo era, but those stories were not focused on them. In those stories there were only references to the demons, which were overshadowed by the main plot and because of that this genre has not previously been extracted.In the third chapter have been concluded descriptions and analysis of the four stories containing in themselves the threads of the mountain creatures. The first story concerns the demon called tengu, and its title is "Yoshitsune". It is set in a collection which is entitled Gikeiki and was created in the fifteenth century and its author is unknown. This story belongs to the genre of war stories created in the thirteenth century. This genre belongs to the setsuwa category. The second tale, which was presented, was created in the Muromachi period and includes the oni demon thread. Its title is "Shutendōji" and it belongs to the genre of otogizōshi, and the author also remains unknown. Another story was not focused on the demon, but on the deity, and the title is "The lethal strength of songs of the mountain deity". This story can be found in the collection of Konjaku Monogatarishū, which was created around 1120 and in the case of the author still speculation are ongoing. The last story is called "Female monster in a very foggy and snowy night" and its main character is demon called yuki onna. This story is set in a collection called Sōgi shokoku monogatari which was created in 1685 and belongs to the kaidan genre.
