Umiejscowienie poczucia kontroli a proces podejmowania decyzji u młodzieży z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim

The aim of this study was to assess the locus of control and decision-making process in young people with the mild intellectual disability. It shows the similarities and differences in these constructs between young people with intellectual disabilities and young health people. 30 students with mild mental retardation and 30 normallyachieving students took part in the research. Analysis of the results shows that adolescents with intellectual disability are worse in decision-making than their non-disabled peers and this phenomenon can be seen in three stages of the decision-making process: “identification”, “alternatives” “reasoning”. Similarities were seen only at the final stage of decision making process: “decision”. It was also shown that young people with intellectual disability have more external locus of control than young people without intellectual disability. In addition, there was no effect of locus of control on the process of decision-making so the locus of control is not a predictor of decision-making in the young people. At last, further investigational and practical implications of the present research were shown.

Celem niniejszej pracy było zbadanie umiejscowienia poczucia kontroli oraz procesu podejmowania decyzji u młodzieży niepełnosprawnej intelektualnie w stopniu lekkim. Ukazano podobieństwa i różnice w zakresie omawianych konstruktów pomiędzy młodzieżą z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim a młodzieżą pełnosprawną. Przebadano 30 uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim, uczęszczających do specjalnych szkół zawodowych oraz 30 uczniów pełnosprawnych uczęszczających do zawodowych szkół masowych. Analiza wyników wykazała, że młodzież niepełnosprawna intelektualnie gorzej radzi sobie w podejmowaniu decyzji w porównaniu z ich pełnosprawnymi rówieśnikami i zjawisko to widać w trzech etapach procesu decyzyjnego tj.: „identyfikacja”, „alternatywy”, „rozumowanie”. Podobieństwa natomiast okazały się być widoczne jedynie na ostatnim etapie podejmowania decyzji czyli etapie „decyzje”. Wykazano także, że młodzież niepełnosprawna intelektualnie w stopniu lekkim statystycznie częściej charakteryzuje się bardziej zewnętrznym umiejscowieniem poczucia kontroli niż młodzież pełnosprawna intelektualnie. Ponadto stwierdzono, że umiejscowienie poczucia kontroli nie jest predyktorem procesu podejmowania decyzji u badanej młodzieży. Na koniec przedstawiono implikacje badawcze oraz praktyczne niniejszej pracy.